Azərbaycan Respublikası Təhsil Naziriliyi Azərbaycan Dövlət İqtisad Üniversitetinin nəzdində

Satınalma marketinqi

Satınalma marketinqi son müştərilərin ehtiyaclarını qarşılayacaq mallar alaraq tədarükçülərlə işləmə mərhələsində onsuz da rəqabət üstünlükləri qazanmağa xidmət edir.Bu vəziyyətdə aşağıdakı vəzifələr həll olunur:

istehlakçının tələb etdiyi malları almaq;

satınalma prosesi toptancı üçün iqtisadi fayda təmin etməlidir (endirimlər, təxirə salınmış ödənişlər səbəbiylə);

keyfiyyətsiz bir məhsul olması halında, toptancı onu əvəz edə bilməlidir.

İstehsal müəssisəsi istehsal olunan malların tələb olunan keyfiyyətini də nəzərə alaraq xammal, komponent hissələrinin hissələri alır. Satınalma prosesi bir sıra ardıcıl addımlardan ibarətdir:

• 
  a) müəyyən bir məhsula, müəyyən bir ticarət markasına olan miqdarının təyin edilməsi ilə ehtiyacların müəyyənləşdirilməsi;
  
• 
  b) bir tədarükçidən satın alınması arzu olunan çeşid üçün ehtiyacların müəyyənləşdirilməsi;
  
• 
  c) təchizatçıları qiymətləndirərkən və onlarla danışıqlar apararkən ilkin bazanı təşkil edən meyarların müəyyənləşdirilməsi (iqtisadi, marketinq, texniki, maddi-texniki tələblər);
  
• 
  d) tədarükçülərin bazarın marketinq araşdırması metodları ilə axtarışı və təhlili;
  
• 
  e) təchizatçıların seçilməsi və onlarla danışıqların təşkili;
  
• 
  f) sınaq sifarişlərinin verilməsi;
  
• 
  g) nəticələrin qiymətləndirilməsi;
  
• 
  h) uzunmüddətli müqavilə müqavilələrinin bağlanması.
  

Təchizatçılar üçün əsas tələbləri tərtib edə bilərsiniz:

• 
  * populyarlıq (marka məlumatlılığı;
  
• 
  * etibarlılıq;
  
• 
  * mövcudluq;
  
• 
  * komanda işinə maraq;
  
• 
  * məhsulların tanıtımında marketinqin rolunu başa düşmək;
  
• 
  * minimum çatdırılma müddəti;
  
• 
  * məsələn, nəqliyyatla əlaqəli riskin bir hissəsini götürmək.
  

Topdansatış şirkət tədarükçüləri seçərkən bir tədarükçünün seçilməsinə (sifarişlərin cəmləşmə prinsipi) və ya bir neçə tədarükçünün seçilməsinə qərar verir (sifarişlərin paylanması prinsipi).Sifarişlərin bir təchizatçı ilə cəmləşdirilməsinin üstünlüyü, daha böyük sifariş ölçüsü sayəsində daha böyük endirimlər əldə etməyə imkan verir. Buna yeni malların istehsalı üçün birgə layihələrin icrası da daxil olmaqla sıx əməkdaşlıq kömək edir. Topdansatış şirkət yeni tələb meylləri, digər istehsalçılardan bazara yeni məhsullar haqqında məlumat verə bilər.Bununla birlikdə, bir təchizatçı ilə iş toptancının riskini artırır və pərakəndə şəbəkənin ehtiyaclarına tez uyğunlaşma qabiliyyətini məhdudlaşdırır.Bu cür riski azaltmaq üçün topdansatış şirkəti bir neçə təchizatçı ilə eyni vaxtda işləyir. Təchizatçılar bir toptancı ilə işləməkdə maraqlıdırlarsa, onlardan güzəştlər axtararaq əlavə faydalar əldə etmək üçün istifadə edilə bilər.Topdansatış şirkətin marketinqi və logistikası, satınalma marketinqi və satış marketinqinin tələblərini nəzərə alan belə bir nəqliyyat və anbar sxemini inkişaf etdirməkdir. İşlərində marketinq yanaşmasına yönəlmiş digər müəssisə strukturları kimi, logistika xidmətləri də pərakəndə satıcıların topdansatış təchizatçılarına tətbiq etdikləri davranış və tələblərin xüsusiyyətlərini nəzərə almalıdır. Bunlar, ilk növbədə, partiyanın ölçüsü və çatdırılma sürətidir.Çox vaxt bu cür tələblər topdansatış şirkətinin mağazalara ən yaxın ticarət anbarlarını yerləşdirməyə məcbur olmasına gətirib çıxarır. Digər tərəfdən, toptancının istehsalçılardan özünə çox miqdarda mal alması onu bu problemi həll etməyə məcbur edir: mərkəzi paylama anbarına sahib olmaq və ya yanından keçərək malları rayon anbarlarına çatdırmaq.

Satış sistemindəki marketinq həlləri, planlaşdırılan məhsul həcminin yerli və regional bazarlarda tətbiqinə dəstək olmağı hədəfləyir.Satışları bəsləyən marketinq məlumatları, satış fəaliyyətləri riskini azaltmağa kömək edir.Satış marketinq həlləri bütün marketinq qarışığını əhatə edir.