Azәrbaycan Vәtәndaş Cәmiyyәtinin



Yüklə 0,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/4
tarix04.05.2017
ölçüsü0,5 Mb.
#16579
  1   2   3   4

 

 

  1



 

 

 

 



 

 

 



 

 

 

Azәrbaycan Vәtәndaş Cәmiyyәtinin  

Đnkişafı Proqramı 

Tәlim Kursları 

 

Vәtәndaş Cәmiyyәtinin Đnkişafı vә VCT anlayışı 



 

 

 



Aprel 2010

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Kipr Menecment Mərkəzi. Paşa Ave. No 31/4, Köşklüçiftlik Nicosia, N. Cyprus  

www.mc-med.eu

  

info@mc-med.eu



  Tel: 90 392 227 7234; Fax: 90 392 227 7226 

 

Đ



qtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi. Dilara Aliyeva 115, Az1009, Baku 

www.cesd.az

 

cesd.az@gmail.com



 Tel: 

597 06 91 Fax: 497 56 84

 


 

 

  2



VCT Təlim Kursu 

Vәtәndaş cәmiyyәtinin güclәndirilmәsi vә VCT anlayışı 

 

Kursun Məqsədləri 



 

Kursun  məqsədi  iştirakçılara  “vətəndaş  cəmiyyəti  nədir”,  “  vətəndaş  cəmiyyətini 

inkişaf  etdirməkdə    məqsəd  nədir”,  “  vətəndaş  cəmiyyəti  təşkilatları  necə  inkişaf 

edir”,  “  daha  güclü  vətəndaş  sektoru  qurmaqda  bu  təşkilatları    rolu  nədən 

ibarətdir”  sualları  ətrafında  müzakirələr  təşkil  etmək  və  bu  suallara  daha 

konseptual aydınlıq gətirməkdir.  Burada məqsəd həmçinin  təşkilatların inam və 

bacarıqlarını  artırmaqla  onların  ictimai,  mədəni  sahədə  fəaliyyətinə  imkan 

yaratmaqdır.  

 

 

Kursun  sonunda iştirakçılar : 



 

-  Təşkilatlarının inkişaf mərhələlərini anlaya biləcəklər  

 

-  Təşkilatlarının vətəndaş cəmiyyəti sektorunun inkişafında oyanaya biləcəyi 



potensial və mövcud roldan xəbərdar olacaqlar 

 

 



-  Cəmiyyətin digər sektorlarının bir-biriləri ilə qarşılıqlı əlaqəsini və bu 

ə

laqənin məqsədini anlayacaqlar 



 

-  Cəmiyyətin digər sektorları ilə müqayisədə  təşkilatlarının güclü, eləcə də 

zəif tərəflərini müəyyən edə biləcəklər 

 

Kursun Məzmunu  



 

Vətəndaş cəmiyyətini anlamaq və onun gücləndirilməsi 

 

-  Vətəndaş cəmiyyəti üzrə əsas debatlar: Məqsədi və qurluşu 



-  Cəmiyyət  nümayəndələri olaraq fəaliyyət göstərə bilmək üçün vətəndaş 

cəmiyyəti təşkilatlarının malik olduğu seçim imkankarı   

-  Özünü mədəni səviyyədə ifadə edəbilmə bacarıqları  

-  Vətəndaş cəmiyyətini gücləndirmək məqsədilə  istifadə oluna biləcək əlaqə 

və rol modelləri 

 

Vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını (VCT) anlamaq və effektiv təşkilatlar qurmaq  



 

-  Təşkilat nədir? (Təşkilatları anlamaq üçün modellər) 

-  Təşkilatlar zaman içərisində necə inkişaf edir:( təşkilatın  həyat dövrü) 

-  Təşkilatlar cəmiyyət içərisində digər iştirakçı- maraqlı tərəfləri necə 

müəyyən edirlər: (Maraqlı tərəflərin- bir-birini dəstəkləyəcək tərəflərin 

yerlərinin müəyyən edilməsi) 

-  Təşkilatların vətəndaş cəmiyyətinə bağlılığı  

 


 

 

  3



Kurs Proqramı 

 

SESSION 

 

Gün: 1 

Gün:2 

Gün: 3 

Gün: 4 

Gün: 5 

 

Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı 

Vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını anlamaq 

10.00-

11.30 

 

 



Sessiya 4 və 5 

Vətəndaş cəmiyyəti inkişaf proqramı 

Və  

Vətəndaş cəmiyyətinin inkişaf 



məqsədləri

 

 

 



 

11.30-

11.45 

 

Fasilə 

 

 

 

11.45-

13.15 

 

Sessiya 6 

Vətəndaş cəmiyyətininin inkişaf 

səviyyələri 

 

 

 

13.15-

14.15 

 

Nahar 

 

 

 

14.15-

15.45 

 

Sessiya 7 

Vətəndaş cəmiyyəti, dövlət və bazar 



 

 

 

15.45-

16.00 

 

Fasilə 



 

 

 

16.00-

17.20 

 

Sessiya 8 

Ə

məkdaşlıq çərçivələri 



 

 

 

17.30-

19.00 

 

Sessiya 1 və 2 

Giriş və vətəndaş 

cəmiyyətinin izahı 

İş

çi qrupları

 

Sessiya 9 

VCT-ləri anlama 

ə

ks əlaqə 



 

Sessiya 11 

Təçkilati həyat dövrü 

modelləri 

 

Sessiya 13 

Maraqlı tərəflər 

təhlili 


 

 

19.10-

19.20 

Fasilə 

 

Fasilə 

Fasilə 

Fasilə 

19.20-

20.50 

 

Sessiya 3 

Vətəndaş cəmiyyətinin 

qruluşu 

 

 



Sessiya 10 

Dəyərlə görüş və 

missiya 

Sessiya 12 

Təşkilati həyat dövrü 

modelləri 

 

Sessiya 14 

SWOT təhlili 

 

20.50-



21.00 

İş

çi qrupları

 

 

İş

çi qrupları

 

İş

çi qrupları

 

Son 

 

 



 

 

 

  4



 

 

İş



çi qruplarının öhdəlikləri                       

 

Seminar boyunca bir qrupun üzvü olmaq tələb olunur. Üzvlər qruplar üçün bir ad 



müəyyənləşdirməlidirlər. 

 

Qrup  üzvləri  hər  gün  çalışmalarla  bağlı  bir-biri  ilə  əlaqə  qurmalı,  kiminsə    dil  və 



digər  praktiki  problemlərinin  olub  -olmamasına  əmin  olmalıdırlar.  Əgər  problem 

varsa, bu barədə təşkilatçılara/təlimçilərə əvvəllcədən bildirilməlidir.  

 

Hər  günün  sonunda  hər  qrup  15  dəqiqəlik  yığışıb  aşağıdakıları  müzakirə 



etməlidirlər:  

 

•  Bu gün hansı fəaliyyət daha yaxşı olub?  



•  Nəyi daha yaxşı etmək olardı ?  

•  Seminarın irəlidə olan hissəsi üçün  təkliflər  

 

Hər qrup qrupun fikirlərini təlimçi və təşkilatçılara çatdırmaq üçün günün sonunda 



öz  üzvləri  arasından  bir  nümayəndə  seçməlidir.  Zaman  baxımından  bu 

müzakirələr 15 dəqiqə çəkməli, hər gün üçün qrupların  nümayəndələri fərqli şəxs 

olmalıdır.  

 

 



 

 


 

 

  5



 

 

Sessiya 1:Giriş 

 

Məqsədlər:  

• 

İş



tirakçıları salamlama 

• 

Təlimçiləri təqdim etmə 



• 

İş

tirakçıları təqdimetmə 



• 

Kurs məqsədlərini təqdim etmək  

• 

Kursa ümumi baxış   



• 

İş

çi qrupları 



 

Metod:  

 

• 

Ş



ifahi olaraq iştirakçıların qarşılanması    

• 

Təşkilatçılar özlərini təqdim edir   



• 

İş

tirakçılar özlərini (top istifadə edərək) adlarını, təşkilatlarını və kursa qatılma səbəblərini 



qeyd etməklə təqdim edirlər.   

• 

Qütüblülük  



• 

Prezentasiya ilə kursun məqsədləri    

• 

Kursa ümumi  baxış  



• 

Həftə içi bir  plan irəli sürmək 

• 

İş

çi qrupları 



• 

Ev təsərrüfatı məsələlərini təqdim etmək 



 

Ə

sas öyrənmə bəndləri 

 

Vaxt

:   30 dəqiqə 

 

Materiallar:   

• 

Kiçik top 



• 

Gözdən keçirilmiş kurs programı 

• 

Üzərində məqsədlər qeyd edilmiş hazır kağızlar 



• 

Çırtma diaqramı  



 

 

 



Tapşırıq: 

 

S1 Təşkilatınız nə zamandır  fəaliyyət göstərir? 

S2 Neçə müddətdir  təşkilata üzvsünüz? 

S3 Təşkilatda nə qədər şəxs çalışır (işçilər, könüllülər , vəkillər)? 

S4 Nə qədər müddətdir təşkilatda fəaliyyət göstərirsiniz?   

S5 Nə qədər müddətdir  inkişaf sahəsində çalışırsınız?

 

 

 


 

 

  6



 

 

Sessiya 2:        Vәtәndaş cәmiyyәti anlayışı         

 

Öyrәnmә hәdәflәri 

 

 

 

1.



  Azәrbaycan konteksindә vәtәndaş cәmiyyәtinin nә olduğuna 

dair konseptual biliklәrin artırılması 



Proses 

 

 

10  dәqiqә  

 

10 dәqiqә 



 

10 dәqiqә  

 

 

30 dəqiqə  



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Metod:  

 

 

Müzakirə qrupları: vətəndaş cəmiyyəti sözü sizin üçün nə ifadə 



edir? + plenar sessiya 

 

CIVICUS modelinin təqdimatı: Azərbaycandakı sektorlar arasında 



“bulanıq sirrlər” və onların miqyası 

 

Vətəndaş cəmiyyəti İstiqamətləti və müzakirələr 



 

Açıqlamarla bağlı tapşırıq: kiçik qruplar şəklində (Səhnə, 

iştirakçılar, alternativlər və  əlaqələndiricilər) Açılışlara baxın və 

öz kolleqalarınıza aşağıdakıları açıqlayın: 

•  Hər bir açıqlama nə məna ifadə edir 

•  Azərbaycan vətəndaş cəmiyyətinə uyğundurmu (vəya 

deyil)  

•  Açıqlamalar ictimai fəaliyyət üçün nə kimi vədlər ifadə edir 

•  Vətəndaş cəmiyyətində fəaliyyət göstərənlərə  nə kimi 

məsulliyyət verir 

 

Nəticə: Filipçart kağızlardan  istifadə etməklə daha sonra istifadə 



üçün vətəndaş cəmiyyətinin mövcud rollarını göstərmək (yenilikçi, 

xidmət təmin edici, dəstəkləyici)   

 

 

Jorgensenin sözü ilə bağlanış 



 

Öyrәnilәn әsas mәqam:  Tәşkilatların vәtәndaş cәmiyyәtinin 

inkişafına yönәlmiş töfhәsi, tәşkilatların bunu necә müәyyәn 

etmәsindәn asılıdır. 



Vaxt 

60 dәqiqә 

Vәsaitlәr 

 

Bildirişlәr 



 

Tәqdimat 

 

Flipchart 



 

 

Vәtәndaş cәmiyyәti haqqında mәqalә oxumaq 



 

Vәtәndaş cәmiyyәti istiqamәtlәri 

 

Rollar/öhdәliklәr 



 

 

 

  7



Oxumaq  üçün Məqalə 

 

 Vətəndaş cəmiyyəti nədir?   



İ

nkişaf çalışmaları üçün izahlar, şərhlər və mənalar 

Açılışlar 

Vətəndaş  cəmiyyəti  termini  ailə  ilə  dövlət  arsında  mövcud  olan  və  müstəqil 

xarakter daşıyan bir qurum kimi izah edilir.  

 

Ə



slində  bu  termin  heç  də  yeni  deyil.  Sözün  kökü  bərabər  və  müstəqil  vətəndaş 

prinsipi üzərində qurulan ilkin Avropa siyasi düşüncə məktəbinə gedib çıxır. Buna 

baxmayaraq, yalnız 1990-cı illərdən sonra başlanan inkişaf müzakirələrinə uyğun 

olaraq  bu  söz  də  geniş  miqyas  almağa  başladı.  Aşağıdakılar,  inkişaf  sahəsində 

çalışanların istifadə etdikləri vətəndaş cəmiyyəti terminlərindəndir: 

 

 İş



tirakçılar:  “cəmiyyətdə  olan  müxtəlif  tipli  təşkilatlardır.  Hansılar  ki,    dövlət 

sayılmır və mənfəət üçün çalışmır.Bura könüllülərdən ibarət assosiasiyalar, qadın 

qrupları,  ticarət  ittifaqları,  kommersiya  palataları,  fermer  tərəfdaşlıqları,  mədəni 

qruplar,  idman  cəmiyyətləri,  dini  qruplar,  akademik  və  araşdırma  institutları  və.s 

daxildir.”  (DFID 1998) 

 

Ə



laqələndiricilər:  “Vətəndaş  cəmiyyəti  həm  də  cəmiyyətin  bir  parçası  olaraq 

vətəndaşlarla  dövlət  dairələri  arasında  körpü  rolunu  oynayır.  Bəzən  vətəndaş 

cəmiyyəti  “cəmiyyətin  siyasi  üzü”  kimi  də  adlandırılır.  Vətəndaş  cəmiyyəti 

insanların  fikrini  dövlət  siyasəti,  iqtisadi,  siyasi  və  sosial  sahədə  baş  verən 

proseslərə  yönəltməklə  qərarvermə  prosesinə  və  ictimai  resurslardan  istifadədə 

vətəndaşların  iştirakını  artırır.  Bu  yolla,  VCT-lər  insanların  maraqlarını  təmsil 

etmək və sosial dialoq yaratmaq üçün bir mexanizm funksiyasını yerinə yetirirlər.  

 

Səhnə: Və ya   “insanların heç bir siyasi maraq və mənfəət güdmədən, yalnız 

ümumi maraqları ifadə etmək üçün birgə faəliyyətini üzə çıxardığı məkandır.”    

 

 



Alternativler bölgəsi: “Vətəndaş cəmiyyəti əsasən dövlət və bazardan kənar 

olaraq müstəqil fəaliyyət göstərən,dövlət və bazar tərəfindən həyata keçirilməyə 

cəhd göstərilən fəaliyyətlərə  alternativ fikir, təklif və görüşlər irəli sürmək 

bacarığına malik assosiasiyalara deyilir”. (INTRAC) 

 

Bütün bu baxışları cəmləsək, vətəndaş cəmiyyətinin əsasını  əməkdaşlıq, könüllü 



fəaliyyət və inam üzərində qurulmuş prinsiplər təşkil edir.  

 

 

 

 

  8



 

Sessiya 3:            Vәtәndaş cәmiyyәtinin quruluşu          

 

Öyrәnmә Mәqsәdlәri 

 

 

 

Vәtәndaş cәmiyyәtini yaxşı tanımağın ictimai fәaliyyәtin miqyasını 



genişlәndirәbilәcәyini görmәk.  

Müddәt 

 

40 dәqiqә 



 

 

 



 

 

20 dәqiqә 



 

 

 



 

 

30 dәqiqә 



 

 

 



 

 

 



Hollovey tipologiyasının tәqdimatı. Qarışıq qruplar aşağıdakıları 

müzakirә edәcәk. : 

•  Azәrbaycan başqa hansı tәrәflәr var?  

•  Bunlardan әn әsasları hanslılardır?  

•  Đctimiai vә mәdәni hәyatla bağlı nә dәrәcәdә çalışırlar? 

Necә? 


•  Hansı kateqoriyalar әksikdir? 

 

Prezentasiya/Tәqdimat: Azәrbaycanda kim vәtәndaş cәmiyәti 



içәrisindәdәdir, kim yox ?  

 

Daxili vә xarici vәziyyәtlәrlә bağlı müzakirә qrupları: 



•  Azәrbaycandakı vәtәndaş cәmiyyәtinә yanaşma necә 

qәbuledici vә istisna edicidir? 

•  Geniş yanaşmanın mәdәni vә cәmiyyәtin yaşamı üzәrindәki 

tәsirlәri nәdәn ibarәtdir? 

 

Đştirakçılar Azәrbaycan vәtәndaş cәmiyyәtini necә gördüklәrini 



bir-birinә tәsvir etmәlidirlәr.  

 

 



Müddәt 

90 dәqiqә 

Vәsaitlәr 

 

 



Bildirişlәr 

 

 



Prezentasiya/Tәqdimat 

 

 



 

 

 



Vәtәndaş Cәmiyyәti Đştirakçılarının tәsnifatı  

 

 



Kimlәr Vәtәndaş Cәmiyyәti içәrisindәdir,  kimlәr kәnardadır? Xarici vә 

daxili mövqelәr 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

  9



 

Qarşılıqlı Fayda Təşkilatları 

 İctimai Fayda Təşkilatları   

Özəl Fayda Təşkilatları 

Öz üzvlərinin faydalandırmaq üçün 

çalışır 

 

Ictimaiyyəti 

faydalandırmaq üçün 

çalışır 

 

özləri fayda götürür 

 

 



 

 

     



 

 

 



   

 

 



 

   


 

Dini Qruplar 

(Misal: Kilsə, Məscid) 

 

Özəl Xeyriyyəçi 



Təşkilatları 

 

MONGO ( Mənim QHT ) 



*Dövlət olmayan birliklər* 

 

 



 

 

   



 

   


 

 

 



 

 

Daxili Resurslu Təşkilatlar 



   

 

 



 

   *Portfel QHT ləri* (BRİNGO) 

 

                   (CBO) 



 

Regional xeyriyyə  

   

 

 



   

 

 



 

 

 



   

 

 



CRINGO *Kriminal QHTlər" 

İ

cma Təşkilatları 



   

 

 



 

   


 

 

 



 

 

 



 (CBO) 

  Bölgesel hayır Kuruluşları    Saxta QHTlər 

 

 

 



 

 

 



 

   


 

    PONGO-

Siyasətçilərin 

QHTləri 


 

 

 



Etnik quruluşlar/Qəbilələr 

 

 



 

 

    GONGO-Hökümətin 



yaratdığı QHTlər 

 

 



 

 



   

Dini Qruplar  

M. Kilsələr 

    CONGO- Kommersiya 

yönümlü 

 

Siyasi Quruluşlar 



   

 

 



 

      DONGO Donorların 

yaratdığı 

 

 



 

 

 



 

   QHTlər 

-  

 Inkişaf layihələri 



həyata keçirən  

   


 

 

 



 

 

İş



lə əlaqəli quruluşlar 

 

 



  

    


 

 

 



 

 

 



 Peşəkar 

  

 



 Xidmət 

 

 



 

 

 



 

 

 



  

Ticarət 


Palataları 

  

 



  

Təhsil 


 

    


 

 

 



 

 

 



  

    


  Həmrəyliyin 

qurulması 

  

   


 

 

 



 

 

 



 İxtisas 

Quruluşları 

Balıqçılar  

  

 



 Araşdırma 

    


 

 

 



 

 

 



 Fermerlər  

 

 



 Vəkillik 

    


 

 

 



 

 

 



 

 

 



   

 

 “Çətir 



Federasiyaları” 

   


 

 

 



 

 

Kooperativler 



 

 

    



 

 

 



 

 

 



 

 

 



   

 

    



 

 

 



 

 

Milli/Əyalətə aid üzvlük 



 

 

 



 

      


 

 

 



 

 

 (e.g. əlillər,  cavanlar, qadınlar, vəs.)     



 

 

 



     

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Mənfəət güdməyən 

təşkilatlar 

   


 

 

 



 

 

Ə



yləncə/Mədəni Qruplar 

 

 



 

 

    



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

  10



Sessiya 4:                Vətəndaş cəmiyyətinin  inkişaf modelləri 

 

Məqsədlər:  

 

 

 



1. Vətəndaş cəmiyyətinin digər yerlərdə keçirdikləri dəyişmə 

modellərinin təqdimatı 

 

2. Bu modellərin Azərbaycana uyğunluğunu müəyyənləşdirmək  



 

Müddәt 

 

15 dәqiqә 



 

 

 

 

 



15 dәqiqә 

 

 



 

 

 



15 dәqiqә 

 

 



Giriş. Zaman çərçivəsində VCT-lərin inkişafını göstərən müxtəlif 

modellər mövcuddur.Biz, Kortenin VCT-lərdə 4 nəsil modelini 

izləyəcəyik. 

 

PoverPoint təqdimatı 



 

- 4 qrup düzəlir:  

-  Hər bir qrup bütün cədvəli oxuyur 

-  Qrupa təqdim edilən nəsil modeli qiymətləndirilir, Azərbaycan 

kontekstində hər biri üçün misalları və çatışmazlıqları araşdırılır. 

-  Hər bir qrupdan qısa bir hesabat alınır 

 

Birlikdə aşağıdakı suallra  cavab axtarılır:  



-  Sizin VCT bu nəsillərin birinin çərçivəsində öz əksini tapa bilərmi, 

və ya ayrı-ayrı təşkilatlar içərisində nəsillər arasında müxtəlif 

rollar müəyyən edə bilirsinizmi? 

-  Azərbaycanda VCT-nin inkişafı nəyə bənzəyir? 

 

 

Ə



sas öyrənmə məqamı 

VC müəyyən bir anlayışa söykənsə də sürətli olaraq dəyişir. QHT-lər 

hər an fərqli nəsillərdən fərqli rolları birləşdirə bilirlər. Misal üçün 

mədəni inkişaf qlobal  qoruma ilə birləşdirilə bilər. 

 


Yüklə 0,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin