Azərbaycanin əMƏk bazarinin müASİr vəZİYYƏTİNİn statiSTİk təDQİQİ Sakit Yaqubov
Yüklə 297,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Cədvəl 5
2005-2017- ci illərdə Azərbaycanda işsizlərin cins tərkibinə görə dinamikası [11] Göstərici 2005 2010 2015 2016 2017 A 1 2 3 4 5 İşsiz əhalinin sayı (BƏT-in metodologiyasına uyğun olaraq bütün işsizlər daxildir) (min
317.8
258.3 243.7
252.8 251.7
kişilər (min nəfər) 164.1
102.3 102.6
107.5 106.2
qadınlar (min nəfər) 153.7
156.0 141.1
145.3 145.5
onlardan: işsiz statusu olan şəxslərin sayı - cəmi (nəfər) 56343 38966 28877 32972 38481
3,1 2,3
6,6 1,8
2 5,9
19 4,6
1,5 1,7
1,7 1,2
3,7 1,6
7,1 22 8,8 3,7 1,1
K ənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq M ədənçıxarma sənayesi Emal s ənayesi
Elektrik enerjisi, qaz v ə buxar istehsalı, bölüşdürülm əsi və təchizatı Su t əchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı Tikinti
Ticar ət, nəqliyyat vasitələrinin təmiri N əqliyyat və anbar təsərrüfatı Turistl ərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə İnformasiya v ə rabitə
Maliyy ə və sığorta fəaliyyəti Daşınmaz əmlakla əlaqədar əməliyyatlar Peş ə, elmi və texniki fəaliyyət İnzibati v ə yardımçı xidmətlərin göstərilməsi Dövl ət idarəetməsi və müdafiə, sosial t əminat
T əhsil
Əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göst
ərilməsi İstirah
ət, əyləncə və incəsənət sahəsində f əaliyyət Dig ər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi 6 A 1 2 3 4 5 kişilər (nəfər) 27265 21979 17728 20418 24496
qadınlar (nəfər) 29078
16987 11149 12554
13985 onlardan: işsizlik müavinəti alanların sayı - cəmi (nəfər) 2087
87 1543
1857 6974
kişilər (nəfər) 1316
70 1087
1238 4748
qadınlar (nəfər) 771
17 456
619 2226
20-ci yüzilliyin 70-80-ci ill ərində Azərbaycan Respublikasında doğum göstəricilərinin və əhalinin təbii artımının yüksək olması 2000-ci illərdə ölkədə əməkqabiliyyətli yaşda əməkqabiliyyətli əhalinin sayının dinamikasına müsbət təsir göstərmişdir. Bu proseslər fonunda 2005-2017-ci ill ər ərzində ölkədə iqtisadi fəal əhalinin sayı orta hesabla ildə 1,32%-lik artım sürəti nümayiş etdirmişdir. Məlumdur ki, iqtisadi fəal əhalinin (işçi qüvvəsinin) tərkibinə iqtisadiyyatda m əşğul olanlar və işsizlər daxil edilir. İşsizlik səviyyəsinin obyektiv qiymətləndirilməsi və mövcud olan gizli işsizliyin aradan qaldırılması aktual məsələlərdən biridir. İnkişaf etmiş ölkələrdə və bir sıra MDB ölkələrində işsizlərin sayının və səviyyəsinin qiymətləndirilməsində Beynəlxalq Əmək T əşkilatının (BƏT) metodikasından istifadə olunur [5, səh.93]. 2003-cü ild ən başlayaraq Az ərbaycanda da işsizliyin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə BƏT-in təklif və tövsiyələri nəzərə alınır. Ənənəvi qaydada işsizlərin sayı və işsizlik səviyyəsi məşğulluq xidməti orqanlarında rəsmi qeydiyyatdan keçmiş şəxslərin sayına əsasən müəyyən edilir. 2005-ci ildə rəsmi qaydada məşğulluq xidm əti orqanlarında qeydiyyatdan keçmiş və işsiz statusu almış şəxslərin sayı 56343 nəfər olmuşdur. Bu göstəriciyə istinadən rəsmi qeydiyyatdan keçmiş işsizlərin sayına əsasən işsizlik s əviyyəsi 1,3% təşkil etmişdir. Həmin dövrdə rəsmi qeydiyyatdan keçmiş və işsizlik statusu almış şəxslərin 48,4 faizini kişilər, 51,6 faizini isə qadınlar təşkil etmişdir. 2017-ci ildə dövlət məşğulluq xidm
əti orqanlarında rəsmi qeydiyyatdan keçmiş işsiz şəxslərin sayına əsasən işsizlik səviyyəsi iqtisadi f əal əhalinin 0,8% səviyyəsində olmuşdur. Bu dövrdə rəsmi işsizlik statusu alan şəxslərdən 63,
7 faizi kişilər, 36,3 faizi isə qadınlar olmuşdur. İşsizlik statusu almış şəxslərin ümumi sayı 2005-ci ill ə müqayisədə 2017-ci ildə 31,7 faiz azalmışdır. Müqayisə olunan dövrdə rəsmi status alan işsizlərin tərkibində qadınların xüsusi çəkisi 0,5%-ə qədər azalmışdır. 2005-ci ild ə rəsmi işsizlik statusuna malik olan şəxslərdən cəmi 3,7%-i işsizliyə görə müavin ət almışdır. 2017-ci ildə işsizlik müavinəti alan şəxslər rəsmi qeydiyyatdan keçib işsiz statusu alan şəxslərin 18,1 faizini təşkil etmişdir. Müqayisə olunan zaman kəsiyində işsizlik müavin
əti alan şəxslərin xüsusi çəkisi 14,4%-ə qədər artmışdır. Bu artımın səbəbi kimi bir tərəfdən r əsmi qeydiyyatdan keçmiş işsizlərin sayının müqayisə olunan dövrdə 17862 nəfər azalması, digər t ərəfdən rəsmi işsizlik statusu alan şəxslərin sırasından işsizlik müavinəti alanların sayının 3,3 dəfə v ə ya 4887 nəfər artması ilə izah oluna bilər. 2005-ci ild ə BƏT-in metodologiyasına əsasən ölkəmizdə 317,8 min nəfər şəxs işsiz hesab edilmişdir. Bu metodologiyaya əsasən ölkədə işsizlik səviyyəsi 7,3% səviyyəsində olmuşdur. H əmin dövrdə BƏT metodologiyası ilə müəyyən edilmiş işsizlərin ümumi sayında 51,6% kişilər, 48,4% qadınlar yer almışdır. 2017-ci ildə işsiz hesab olunan şəxslərin sayı iqtisadi fəal əhalinin 5%- ni t
əşkil etmişdir. 2017-ci ildə bütün işsizlərin sayına əsaslanan işsizlik səviyyəsi elmi əsaslarla q əbul edilmiş təbii işsizlik səviyyəsində (iqtisadi fəal əhalinin 5-6%-i qədər) olmuşdur. İşsiz hesab edil ən əhali kateqoriyasının quruluşuna gəldikdə 2017-ci ildə ümumi işsizlərin 42,5 faizini kişilər, 57,5 faizini is ə qadınlar təşkil etmişdir. 2005-ci illə müqayisədə 2017-ci ildə işsiz şəxslərin ümumi t ərkibində kişilərin xüsusi çəkisi 9,1% bəndi qədər azalmışdır. 2005-ci illə müqayisədə 2017-ci ildə ümumi işsizlərin sayı 20,8% və ya 66,1 min nəfər azalmışdır. Qeyd edək ki, müqayisə olunan 12 illik zaman k əsiyində ölkədə iqtisadi fəal əhalinin sayı mütləq ifadədə 693,3 min nəfər, nisbi ifad
ədə isə 15,8% artmışdır. Araşdırılan dövrdə ölkədə həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatlara r əğmən artan işçi qüvvəsinin iş yerlərinə olan tələbatı tam şəkildə ödənilmiş və hətta işsizlik s əviyyəsinin 2,3% bəndi qədər azaldılmasına nail olunmuşdur. |