1- mavzu: Natural sonlarning o`qilishi va yozilishi


№ 1 Kasrlarni umumiy maxrajga keltiring



Yüklə 0,51 Mb.
səhifə10/12
tarix18.04.2023
ölçüsü0,51 Mb.
#99706
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
1-kitob. khiva math (1)

№ 1 Kasrlarni umumiy maxrajga keltiring






3
1)

7 ;
va

1
2)

4
va ;

5
3)

5
va

5
; 4)

7
va

8

20

10

15

18

24

6

16

7





2





23





13





17





73





3





28


5) 15

va

25

; 6)

16

va

24

; 7)

19

va

76

; 8)

17

va

51



2 Kasrlarni umumiy maxrajga keltiring




7

va

3

2)

1

va

1

3)

6

va 2

4)

4 va

2

10




20




4




12




13

39




35

5

9

va

1

6)

3

va

2

7)

1

va 1

8)

5 va 7




1)


5)
22 2


10 3 7 2



8 11


  1. 5 va


3

va

17

14)

13

va

1

15)

12

va

70

16)

3

va

15

25




300




45




90




108




180




8




16



6
4 10)
9
4 va
5
4 11)
9
3 va
20
2 12)
15
8 va 11
21 14

13)

17)



5 va


41 18)


5 va


23 19)


9 va


7 20) 19 va 13

9 81
14 70
100 25
80 16

18 – Mavzu: Kasrlarni taqqoslash





    1. Bir xil maxrajli kasrlarni taqqoslash

Bir xil maxrajli kasrlardan qaysi birining surati katta bo’lsa, o’sha kasr kattadir.

3 7

10 va 10


3
3 < 7 bo`lgani uchun 10
7
< 10

Bir xil maxrajli kasrlardan qaysi birining surati kichik bo’lsa, o’sha kasr kichikdir.

7 4
9 va 9
7 4
7 > 4 bo`lgani uchun 9 > 9

    1. Turli maxrajli kasrlarni taqqoslash.

Turli maxrajli kasrlarni taqqoslash uchun ularni umumiy maxrajga keltirish va bir xil maxrajli kasrlarni taqqoslash qoidasidan foydalanish kerak.


№ 1 kasrlarni taqqoslang va natijani > yoki < belgisi bilan yozing.





1) 10
6


5) 1
3 2) 5
6 12


3 6) 1
15 3) 3
12 10


1 7) 3
4 4) 5 8
10 7 7


2 8) 5 8

6 2 2 5
10 11
14 7


9) 9
10
14 10) 2
15 12
7 11) 3
18 40
7 12) 5 17
30 24 36



19- Mavzu: Kasrlarni qo`shish va ayirish





    1. Bir xil maxrajli kasrlarni qo`shish (ayirish) qanday bajariladi?

Bir xil maxrajli kasrlarni qo`shish uchun ularning suratlari qo`shiladi maxraj esa o`zgarishsiz qoldiriladi .



Misol: 1)


7 5 12
+ = =
4 = 1 1 ; 2) 3 + 2 = 5

9 9 9 3 3 7 7 7


Bir xil maxrajli kasrlarni ayirish uchun ularning suratlari ayriladi maxraj esa o`zgarishsiz qoldiriladi .



7
Misol: 1) 9
5 2
9 = 9
15 3
2) 8 8
12 3
= 8 = 2
1
= 1 2

    1. Har xil maxrajli kasrlar qanday qo`shiladi? (ayriladi?)

Har xil maxrajli kasrlarni qo`shish va ayirish uchun bu kasrlar umumiy maxrajga keltiriladi va bir xil maxrajli kasrlarni qo`shish va ayirish kabi bajariladi.



5 7 5 3
7  2
15 14 29 5

Misol: 1) 8
+ 12 = 8  3
+ 12  2
= 24
+ 24
= 24
= 1 24


9 8 9  5 8  2
45 16 29

2) 14 35 = 14  5 35  2
= 70 70 = 70

1. Kasrlarni qo`shing


1) 2 3
2) 1 5
3) 5 3
4) 7 13

5 5 8 8


14 14

25 25


5) 10 3

25 25


6) 10 2

35 70


7) 5 3

28 70


8) 4 8

5 75


9) 2 1 3

7 7 7


10)

5 1 7


18 18 18
11)

2 1 3


101 101 101

12) 17 1
13)

1 1


14)

7 5


15)

7 1


25 5

15 3


12 24

36 6


16)

20)
5  17)


9
6 10



2
1  21)
3  18)


3
10 4



3
5  22)
1  19)


7
12 20



5
2  23)

3 3


14 4

2 5


11 22

3 29


28 56

12 4


26 13

7 4


32 64

4 8


24)
 25)

8 40

111
 26)


37


 27)

15 30



65 13




  1. Kasrlarni ayiring.



7
1) 11  2)

20 20



2
5) 4  6)
37  3)


7
60 60



2
4  7)
9  4)


3
10 10



1
5  8)
19


100


3

15


100

8


15 15

15 45


18 18

5 75


9) 5 1 3
10) 11 1 7
11)

16 1 8


7 7 7

18 18 18


101 101 101


12) 17 1
13) 11 1

14)

5 5


15)

5 1


25 5

5 3


15 3

7 3


12 24

11 7


32 8

3 3


16)
 17)

6 10


 18)

13 26


 19)

12 24



14 28


20)

3 5


11 22
21)

9 3


28 56
22)

9 2


26 13
23)

9 1


32 64

24)

3 11


25)

12 4


26)

7 4


27)

11 2


8 40

111 37


15 30

65 13



5
28)

1 1


29)

9 1


30)  5
31)

11 1


2 4 10 6

4 14


36 4



  1. Tenglamani yeching





1 ) 1 X 1 3) 5 Y 1
5) 5 X 3
7) 4 X 8

2 4 32 8
6 10
65 13


2) 7
Z 5
4) 11 Z 2
6) X 29 7
8) 1 C 2

10

  1. X

6
9 3
65
10)
13
1 X 1
40
11)
8 3
X 11 5
15
12)
X 31 5

40 8 4 3
50 18
40 8

13) x 4
2 2
14)
y 5
5 3
15)
( 4 x)  3
25
16)
2  ( 7 x)  1

21 3 7
30 10 15
5 30 40
3 6 3



20- Mavzu: Natural son bilan kasrning yig`indisi va ayirmasi


Butun son bilan kasrning yig`indisi aralash sondir


1 1 1 1
1) 5 + 2 = 5 2 ; yoki 2) 2 + 5 = 5 2 ;




1
3) 2
1
+ 5 = 2
5 1
+ 1 = 2
5  2 1
+ 1 2 = 2
10 11
+ 2 = 2
1
= 5 2 ;

    1. Natural son bilan kasr son qanday qo`shiladi? (ayriladi?) Har qanday natural sondan to`g`ri kasrni qo`shish ( ayirish) uchun: 1– qadam. Natural sonni maxraji 1 bo`lgan kasr shaklida yoziladi. 2 – qadam. Kasrlar umumiy maxrajga keltiriladi.


4

1

4




9




4




5

9

= 1

9

=

9



9

=

9



3 – qadam. Bir xil maxrajli kasrlarni ayirish qoidasidan foydalanib, ayirma topiladi Misollar: 1) 1 –

2) 3 –




2 3 2
= – =
3 7



2 21
= –
2 = 19 = 2 5

7 1 7
1 7 7 7 7 7 7




1




5 1




5  2




1




10




1




11




1

2

=

1 + 2

=

1 2

+

2

=

2

+

2

=

2

= 5

2



3) 5 + ;



Yüklə 0,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin