A qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

III. “TEXNIK YO`NALISHDAGI KOLEJLARDA O`QUVCHILARGA DETALLARNING 

TEXNIK RASMINI VA ESKIZINI CHIZISHNI O`RGATISH”  MA`VZUSI

 

BO`YICH USLUBIY MULOHAZALAR. 

   2.1.O`quvchilarni pеdagogik faoliyatga tayyorlashning pеdagogik nazariy 

asoslari. 

Hozirgi  zamon  ishlab  chiqarish  amaliy  faoliyatida  chizma  bilan 

ishlashning asosiy uch o'ynalishini ko'rsatish mumkin: 

1. Tayyor chizma bo'yicha detallar, qismlar, mexanizmlar va inshootlarni 

yasash  yoki  qurish.  Bu  holda  chizma  bilan  ish  ko'rish  —  tasvirni  savodli  o'qish 

asosida buyumni yasash bilan chegaralanadi. 

2. Narsaning o'ziga qarib buyumning chizmasini chizish. 

Bu  holda  chizmaning  proyeksion  apparati,  uning  qonun-qoidalari 

soddalashtirish asosida chizma ijrochisining fikri boshqa kishiga yetkaziladi. 

3. Mavjud bo'lmagan detallar, konstruksiyalar, mexanizmlar, qismlar va 

boshqalarning  chizmalarini  chizish,  ya'ni  o'zining  xususiy  texnik  g'oyasini  chizma 

yordamida ifoda etish. Bu holda fazoviy tasawur va almashtirishlar asosida tayyor 

namunalarsiz chizma ustida ishlash, ya'ni loyihalash ishlari bajariladi. 

Chizmachilik  kursidagi  o'quv  materiallarining  mazmuni  texnikani 

o'rganishga,  ishlab  chiqarishda  texnik  obyektlar  bilan  chizma  vositasida 

muloqotda  bo'lishga  qaratilgan.  Shuning  uchun  yangi  dasturda  ham,  awalgidek, 

loyihalash mazmunidagi grafik masalalarni bajarish saqlab qolindi. 

Bunday  mashqlar  grafik  faoliyatda  o'quvchilardan  fazoviy  tasawurning 

qo'zg'aluvchanligini rivojlangan mantiq va obrazli tafakkurni, boshqacha aytganda, 

hozirgi  zamon  ishlab  chiqarishi  uchun  zarur  bo'lgan  yaratuvchilik  faoliyatiga  xos 

bo'lgan sifatlarni talab qiladi. 

Loyihalash  mazmunidagi  grafik  ishlarga  quyidagi  talablarni  qo'yish 

mumkin: 

1. Amaldagi konstruksiyani soddalashtirish. 

2. Materiallaming mustaqillik xususiyatlaridan to'liq foydalanish. 

3.  Buyumga  ishlov  berishda  chiqindilarni  kamaytirish  maqsadida 

detalning  chizmaini  ergonomik  jihatdan  to'g'ri  tanlash  hamda  chiqindisiz 

texnologiyani ishlab chiqish. 

4. Pardozlash ishlarida qo'l mehnatini kamaytirish. 

5. Materialni tejash. 

6. Detallarning xizmat muddatini oshirish va boshqalar. 

Qo'yilgan  yuqoridagl  talablardan  chizmachilikda  loyihalash  elementili 

topshiriqlar, konstruksiyalar, mosiamalar yasash degan fikrga kelmaslik kerak.  

---