Az ərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi Ming əçevir Dövlət Universiteti

2.UEFI n
ədir? 
 
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface - 
Vahid Genişləndirilə bilən Firmware 
İnterfeysi) - keçmişdə BİOS (Basic Input/Output System) adlanırdı. Bu, sistemin 
anakartında qurulmuş və güc (Power) düyməsini basdığınız zaman sistemin 
düzgün işə salınmasına imkan verən vacib və ilkin aşağı səviyyəli proqramdır. 
UEFI sisteminizd
ə siçan, klaviatura, yaddaş, prosessor və s. kimi avadanlığın 
yükl
ənməsi və konfiqurasiyası kimi əməliyyatların yerinə yetirilməsi üçün 
cavabdehdir. UEFI 
quraşdırmasının içərisində yükləmə sırası, sistem vaxtı kimi bir 
çox 
əsas kompüter parametrlərini asanlıqla dəyişə bilərik. BIOS-un (əsas giriş/çıxış 
sistemi) "Quraşdırma" adlandırılmasının səbəbi də budur.
Hal-
hazırda müasir cihazlarda BIOS əvəzinə UEFI (Unified Extensible Firmware 
Interface) istifad
ə olunur. UEFI bəzi əlavə üstünlüklər təmin edir, məsələn, daha 

---

4 
sür
ətli yükləmə vaxtları, təkmilləşdirilmiş təhlükəsizlik, böyük tutumlu sabit disk 
d
əstəyi və s. 
UEFI-nin bir əməliyyat sistemi olmadığını xatırlamaq lazımdır. Sistemdə UEFI 
yoxdursa, quraşdırma və ya format işi aparıla bilməz. Ancaq yeni nəsil Windows 
əməliyyat sistemlərində UEFI rejimindən istifadə olunur. Proses olduqca asandır. 
Əvvəlcə kompüterinizə bir quraşdırma mediasını daxil edin. Sonra yükləmə 
seçimlərindən UEFI quraşdırma mediasına başlayın. Bu addımları izləyərək 
UEFI formatını tamamlaya bilərsiniz. 
3.UEFI tarixi 
Əslində, UEFI daha əvvəl hazırlanmışdır. İntel şirkəti, 1998-ci ildə təmiz 
kompüter BIOS-unu 
əvəz edə biləcək bir formalaşdırmaq üçün işə başladılar.
Yeni yaradılmış Itanium prosessoru ilə birlikdə o, 2002-ci ildə Genişləndirilə bilən 
Firmware İnterfeysi (EFI) adını rəsmiləşdirdi.Intel bu texnologiyanı təkcə özü üçün 
saxlamayıb. 2005-ci ildə AMD, Apple, Dell, Lenovo və Microsoft kimi şirkətlər 
oxşar araşdırmalara başladılar. Bu təşkilatın hamısı Vahid EFI Forması 
adlandırıldı.