Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi

11. Köhnə mövzuya yeni baxış
Durnalara müraciətlə dərdini, düşüncəsini oxucu və din­lə­yi­cisi ilə bölüşən şair və aşıqlarımız az olmayıb. Onlardan biri də İr­fanidir. Yaşadığı bölgənin kəndlərini, dağ və dərələrini xəyalən gə­zən, o yerlərin məziyyətlərini mədh edən aşıq durnaları da o yer­ləri gəzməyə çağırır. Əslində bu mövzu yeni deyil. Orhan Uru­velli topladığı materiallara dayanaraq yazır ki, Osmanlı sul­ta­nı Üçüncü Muradın (04.07.1546, Manisa – 16.01.1595, İstanbul) za­manında, yəni 1578-ci ildə Çıldır bölgəsi fəth edil­dik­dən sonra Kon­ya, Tokat və Yozqat ətrafında yaşayan türk tay­fa­larının bə­zi­lə­ri buraya köçürüldü. Osmanlı ordusu o günlərdə Axıs­qa yo­lun­da­kı Vale qalasını fəth edir. Ertəsi gün Axısqa, Tu­muk, Axıl­kə­lək və Çıldır qalalarını alır. Çıldır savaşının sonunda or­du şairi Xə­yali bu şeiri söyləyir:

Durnam gedər bizim ellərə,

Vəzir Ardahandan köçdü deyəsən.

Qarşı gəldi qızılbaşın xanları,

Çıldırda bir döyüş oldu deyəsən.