1. Sarih (açıq) və zahir məsəllər 2. Kamin (gizli), rəmzi məsəllər Sarih (açıq) məsəllərə misal olaraq Rəd surəsinin 17-ci ayəsini
verə bilərik :
ِراَّانلا ِف ِهْيَلَع َنوُدِقوُي اَّامِمَو اًايِباَّار اًادَبَز ُلْيَّاسسلا َلَمَتْحاَف اَهِرَدَقِب ٌةَيِدْوأَ� ْتَلا َسَف ءاَم ءاَم َّاسلا َنِم َلَزنأَ�
ُعَفنَي اَم اَّامأَ�َو ءاَفُج ُبَهْذَيَف ُدَبَّازلا اَّامأَ�َف َلِطاَبْلاَو َّاقَحْلا ُ ّللا ُبِ ْضَي َ ِلَذَك ُ ُلْثِّم ٌدَبَز ٍعاَتَم ْوأَ� ٍةَيْلِح ءاَغِتْبا
. َلاَثْمأَلا ُ ّللا ُبِ ْضَي َ ِلَذَك ِضْرأَلا ِف ُثُكْمَيَف َساَّانلا
“O, səmadan su endirdi. Su quru vadiləri qədərincə doldurub axdı, sel də qabarmış köpükləri alıb apardı. Bəzək-düzək və qab-qaşıq düzəltmək üçün od üstündə qaynadılan şeylərin (mis, gümüş və s.) də buna bənzər köpüyü olur. Allah haqqı və batili belə misal göstərir. Köpük dağılıb gedir, insanlara fayda verən şeylər isə yerdə qalır. Allah misalları belə çəkər.”
Bu ayədə Haqq-təala haqqı və haqq sahiblərini səmadan yağan və
yerə bir çox faydası toxunan sulara, batil və batil olanları da haqqın
üstünə çıxan, ancaq çox qısa bir müddətdə də yox olan köpüklərə
bənzətmişdir.
Kamin (gizli) məsəllərə misal olaraq isə bu ayəni verə bilərik :
... اًادِكَن َّال
إِ
ا ُجُرْ َي َل َثُبَخ يِ َّالاَو ِهِّبَر ِنْذ
إِ
ِب ُهُتاَبَن ُجُرْ َي ُبِّيَّاطلا ُ َلَبْلاَو
“Yaxşı torpağın məhsulu, Allahın izni ilə (yaxşı) çıxar. Pis (məh- sulsuz) torpaqdan isə pis (qıt) məhsul çıxar.”
186
İbn Abbas bu ayədəki
məsəlin mömin və kafir üçün çəkildiyini söyləmişdir. Yaxşı torpa-
186 Əraf, 7/58.
