TƏFSİR ÜSULU VƏ TARİXİ 162
başlamışdır. O, Quranda təfsirə ehtiyacı olan nəssləri izah etmiş-
dir. Buna görə də səhabilər Quranı şərh etməyə çox da ehtiyac
hiss etməmişlər. Ancaq Hz. Peyğəmbərin vəfat etməsi və İslam
dinini geniş bir əraziyə yayılması nəticəsində əvvəllər mövcud
olmayan problemlər ortaya çıxmış və insanlar mənsub olduqları
mədəniyyətlərdən təsirlənərək bəzi fikirlərini Quranla tə məllən-
dirmək istəmişlər. Bunu görən səhabilər Quranı təfsir etməyə başla-
mışlar və sonrakı dövrlərdə də bu təfsir fəaliyyətləri inkişaf edərək
davam etmişdir.
Quranın təfsir edilməsinin bəzi səbəbləri vardır ki, bunları belə
sadalamaq olar:
1. Yuxarıdakı ayələrdən
242
gördüyümüz kimi Quranın özü özü-
nün təfsir edilməsini istəyir.
2. Quran “səlat”, “zəkat”, “həcc” və bunlara bənzər terminlərə
yeni mənalar yükləmişdir ki, bu mənaların təfsir olunmağa ehtiyacı
vardır.
3. Quranda mübhəm, müşkil, mütəşabeh, mücməl və mütləq
ayələr vardır ki, bunların izah edilməsi lazımdır.
4. Quranın fərdi və ictimai həyata dair qoymuş olduğu
hökmlərin ortaya çıxarılması və təfsir edilməsi lazımdır.
5. Qurandakı məcaz, kinayə, istişarə və təşbeh kimi ədəbi
sənətlər mütəxəssislər tərəfindən izah edilməlidir.
6. Quranda eyni zamanda elmi həqiqətlərdən bəhs edən ayələr
vardır ki, bunların təfsirinə ehtiyac vardır.
242 Maidə, 5/67; Nəhl, 16/44.
