Fяxrяddиn mustafayev

 
 
Axundov Mirəli Abdulla oğlu
(1902-1992) 
 
Milli biologiya, xüsusilə genetika elmimizin 
banilərindən biri, tanınmış, korifey alim, biologiya 
elmləri doktoru, professor, Əməkdar Elm Xadimi 
Mirəli Abdulla oğlu Axundov məşhur genetiklər 
A.S.Serobrovski və N.K.Koltsovun rəhbərliyi ilə 
xromosomlarda 
krossinqover 
hadisəsinin 
öyrənilməsi ilə məşğul olmuş və elmi-praktiki 
əhəmiyyətli nəticələrə nail olmuşdur. Onun sonrakı 
elmi-tədqiqat işləri ev quşlarının növ və cins 
tərkibinin genetik cəhətdən öyrənilməsinə, ontogenezdə differensiasiya 
olunmasına, bioloji aktiv maddələrin təsirinin araşdırılmasına həsr edilmişdir. 
Alim 1937-ci ildə BDU-da ilk «Genetika və darvinizm» kafedrasını təşkil etmiş, 

---

50 
1988-ci ilədək onun rəhbəri olmuş və həmin kafedranın nəzdində Zaqafqaziyada 
yeganə olan «Təkamül təlimi» muzeyini yaratmışdır. Onun elmi yaradıcılığının 
əsas incisi XI-XIX-əsrlərdə Azərbaycanda bioloji fikrin inkişafı tarixinin tədqiq 
edilməsidir. Müəllif faktlara əsaslanaraq sübut etmişdir ki, N.Gəncəvi, M.Fizuli, 
Ə. Xaqani, H.Zərdabi, M.F.Axundov kimi klassiklər bir sıra tibbi və bioloji 
fikirləri ilə zamanı qabaqlamışlar. Bu sahədə onun 20 məqaləsi və 2 
monoqrafiyası çap edilmişdir. M.Axundov «Genetika», «Təkamül təlimi», 
«Biologiyaya giriş», «Darvinizm», «Darvin təliminin əsasları», «Yer üzərində 
həyatın mənşəyi və inkişafı» kimi dərslik və dərs vəsaitlərinin, «Gənc quşçulara 
məsləhət», «Okeanda bir damla», «Nəğməli və bəzəkli quşlar» kitablarının, 
ümumilikdə isə 200-dən çox elmi əsər və məqalələrin müəllifidir. Alimin elmi 
irsi genetik olaraq övladlarına da sirayət etmişdir. Oğlu Fuad Axundov və qızı 
Ellada Axundova da professor elmi adı almış və atalarının elmi irsini davam 
etdirmişlər. M. Axundovun rəhbərliyi ilə ölkəmizdə genetika elmi sahəsində 
çoxlu sayda elmlər namizədi və doktoru hazırlanmışdır.