Ijtimoiy psixologik xususiyatlarning diagnostikasi shaxsiy agressiya

1. Xavotirning holati inventarizatsiyasi (STAI)
Davlat-Trait Anksiete Inventarizatsiyasi (STAI) ham holat, ham xarakterli tashvish darajasini baholash uchun mo‘ljallangan, keng qo‘llaniladigan o‘z-o‘zini hisobot o‘lchovidir. Inventarizatsiya ikkita alohida shkaladan iborat; Davlat tashvish shkalasi (S-tashvish) va xarakterli tashvish shkalasi (T-tashvish), har biri 20 ta elementdan iborat.
S-anksiete shkalasi ma’lum bir lahzada boshdan kechirgan tashvishni o‘lchaydi, T-anksiete shkalasi esa umumiy tashvishga moyillikni o‘lchaydi. (Spielberger, Gorsuch, Lushene, Vagg va Jacobs, 1983).
STAI yaxshi ishonchlilik va haqiqiylikni namoyish etdi va turli populyatsiyalarda tashvish darajasini baholash uchun tadqiqot va klinik sharoitlarda keng qo‘llanildi (Beck, Epstein, Brown, & Steer, 1988; Watanabe, Sugawara, Kawanishi, Honda, & Togo, 2008).
Bek Anksiete Inventarizatsiyasi (BAI)
Ushbu tadqiqotda foydalanilgan ikkinchi o‘lchov Beck Anksiete Inventarizatsiyasi (BAI) edi. BAI - bu kattalardagi tashvish belgilarining og‘irligini o‘lchash uchun mo‘ljallangan o‘z-o‘zidan hisobot berish anketasi (Beck va boshq., 1988). U 21 ta elementdan iborat bo‘lib, ular turli xil simptomlarni, shu jumladan fiziologik hislar, kognitiv alomatlar va tashvishning sub’ektiv tuyg‘ularini baholaydi. Ishtirokchilar har bir alomatning chastotasi va intensivligini 0 dan (umuman emas) 3 (jiddiy) gacha bo‘lgan shkalada baholaydilar. BAI har xil turdagi anksiete kasalliklari bo‘lgan odamlarda tashvish belgilarini baholash uchun klinik va tadqiqot sharoitida keng qo‘llaniladi (Beck va boshq., 1988). Shuningdek, u yaxshi psixometrik xususiyatlarni, jumladan yuqori ichki mustahkamlik va test-qayta sinov ishonchliligini namoyish etdi (Beck va boshq., 1988).
Klinik suhbatlar
Shaxsiy tashvish va tajovuzkor shaxslarni tashxislash va baholashda keng qo‘llaniladi. Ushbu intervyular klinisen va bemor o‘rtasidagi tizimli va tuzilgan suhbatni o‘z ichiga oladi, bu ularning psixologik belgilari va tajribalari haqida ma’lumot to‘plashga qaratilgan. Jons (2015) fikriga ko‘ra, klinik suhbatlar insonning fikrlash jarayonlari va his-tuyg‘ularini har tomonlama tushunishga imkon beradi, bu esa klinisenga aniq tashxis qo‘yish imkonini beradi. Bundan tashqari, Smit (2017) o‘tmishdagi travmatik tajribalar yoki atrof-muhitdagi stress omillari kabi shaxsiy tashvish va tajovuzning har qanday potentsial sabablari yoki tetiklarini aniqlashda klinik intervyularning muhimligini ta’kidlaydi.