Mobil ilova (inglizcha: Mobile app) — maʼlum bir platforma (iOS, Android, Windows Phone va boshqalar) uchun ishlab chiqilgan smartfonlar, planshetlar va boshqa mobil qurilmalarda ishlashga moʻljallangan dastur. Koʻpgina mobil ilovalar qurilmaning oʻzida oldindan oʻrnatiladi yoki ularni App Store, Google Play va boshqalar kabi onlayn dastur doʻkonlaridan bepul yoki pullik bilan yuklab olish mumkin. Dastlab, mobil ilovalar elektron pochtani tezda tekshirish uchun ishlatilgan, ammo ularning yuqori talablari boshqa sohalarda ham kengayishiga olib keldi, masalan, mobil telefon va GPS oʻyinlari, suhbatlashish, video tomosha qilish va Internetdan foydalanish. Kalit so’zlar. Mobil ilova, MySQL, Flutter, Figma, iOS, Android, LAMP, SQL, Dart, ma’lumotlar bazasi, dasturlash tillari. Mobil ilovalarni ishlab chiqishda quyidagi ba’zi dasturlar kerak bo’ladi: Mobil ilovalarni ishlab chiqishda foydalaniladigan dasturlar. MySQL— ochiq manbali relyatsion maʼlumotlar bazasini boshqarish tizimi. Uning nomi "My", Maykl Videniusning qizining ismi va "SQL", Strukturalangan soʻrovlar tilining qisqartmasidan iborat.
Relyatsion ma'lumotlar bazasi ma'lumotlarni bir yoki bir nechta ma'lumotlar jadvallarida tartibga soladi, ularda ma'lumotlar bir-biri bilan bog'liq bo'lishi mumkin; bu munosabatlar ma'lumotlarni tuzilishga yordam beradi. SQL - dasturchilar relyatsion ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni yaratish, o'zgartirish va chiqarish, shuningdek, ma'lumotlar bazasiga foydalanuvchi kirishini boshqarish uchun foydalanadigan til. Relyatsion ma'lumotlar bazalari va SQL-ga qo'shimcha ravishda, MySQL kabi RDBMS kompyuterning saqlash tizimida relyatsion ma'lumotlar bazasini amalga oshirish uchun operatsion tizim bilan ishlaydi, foydalanuvchilarni boshqaradi, tarmoqqa kirish imkonini beradi va ma'lumotlar bazasi yaxlitligini sinovdan o'tkazish va zaxira nusxalarini yaratishni osonlashtiradi. 2-rasm. MySQLda ma’lumotlar bazalarini o’zaro bog’lash. MySQL-da foydalanuvchilarga SQL-dan foydalangan holda MySQL ma'lumotlar bazasi bilan to'g'ridan-to'g'ri o'zaro ishlash imkonini beruvchi mustaqil mijozlari mavjud, lekin ko'pincha MySQL relyatsion ma'lumotlar bazasi qobiliyatiga muhtoj bo'lgan ilovalarni amalga oshirish uchun boshqa dasturlar bilan ishlatiladi.
MySQL Linux, Apache, MySQL, Perl/PHP/Python so'zlarining qisqartmasi bo'lgan LAMP veb-ilovalar stekining (va boshqalar) tarkibiy qismidir. MySQL ko'plab ma'lumotlar bazasiga asoslangan veb-ilovalar, jumladan Drupal, Joomla, phpBB va WordPress tomonidan qo'llaniladi. MySQL-dan Facebook, Flickr, MediaWiki, Twitter va YouTube kabi mashhur veb-saytlar ham foydalanadi. MySQLni manba kodidan qo'lda qurish va o'rnatish mumkin, lekin maxsus sozlashlar talab qilinmasa, u odatda ikkilik paketdan o'rnatiladi. Ko'pgina Linux distributivlarida paketlarni boshqarish tizimi MySQL-ni minimal kuch bilan yuklab olishi va o'rnatishi mumkin, Ammo xavfsizlik va optimallashtirish sozlamalarini sozlash uchun ko'pincha qo'shimcha konfiguratsiya talab qilinadi.
Mobil uskunalar kompyuterlar zimmasidagi ulkan va ogʻir vazifalarni oʻz boʻyniga olishi uchun koʻp vaqt talab etilmadi. Olimlar mobil telefonlar uchun moʻljallangan ilovalarni deyarli har kuni iхtiro qilishmoqda. Soʻnggi yillarda pochta va hujjatlar bilan ishlash uchun telefondan yanada koʻproq foydalanishni boshladik. Quyida biznes olami vakillari uchun qoʻl keladigan oddiy va qulay mobil ilovalar bilan tanishtiramiz. Ularni Play Market (Sumsung telefonlari uchun) yoki Itunes Store (Iphone telefonlari uchun)dan yuklab olishingiz mumkin. Agar koʻp sayohat qilsangiz Booking хizmati haqida eshitgan boʻlsangiz kerak. Eshitmagan boʻlsangiz, u bilan yaqindan tanishib olish fursati yetdi. Ushbu хizmat dunyoning istalgan qismida mehmonхonalar, otellar, хonalarni topish va eng arzon narхlarda ijaraga olish imkoniyatini beradi. Booking oʻzining oddiy, sodda va qulayligi bilan allaqachon foydalanuvchilarning qalbidan joy egallab ulgurgan. Mobil ilovaning oʻzidan turib хonaning pulini toʻlasangiz ham boʻladi. Yaqin orada bormoqchi boʻlgan joylaringizni belgilash imkoni ham mavjud
Bugungi kunda Wi-Fi yoki Bluetooth orqali o‘zaro ulangan qurilmalar (mobil telefon, planshet va h. k.) tarmog‘idan tortib dunyo bo‘yicha millionlab kompyuterlarni bog‘lab turuvchi turli xil kompyuter tarmoqlari mavjud. Ulardan ayrimlari simsiz, ayrimlari esa simlar orqali ulanadi. Kompyuter tarmoqlarini ularning geografik joylashuvi hamda ma’lumotlarni uzatish tezligi ko‘ra, bir necha turga ajratish mumkin: •
• MAN/WMAN (Metropolitan Area Network – kengaytirilgan tarmoq); • WAN (Wide Area Network – mintaqaviy tarmoq); • WAN (Global Area Network – global tarmoq)
HAN (uy hududi tarmog‘i), odatda, bitta uy yoki uy ofisini qamrab oluvchi juda kichik tarmoq hisoblanadi. Unga ulangan har qanday qurilma aqlli texnika, printer, aqlli hisoblagich, hatto ayrim xavfsizlik tizimlari bilan birgalikda resurslar (masalan, Internet)dan foydalanish imkoniyatiga ega. Bu tarmoqdagi kompyuterlar bir-biri bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri aloqa qilish, o‘zaro fayllar uzatish, xabarlar yuborish, shuningdek, tarmoq o‘yinlarini o‘ynash imkoniyatlariga ega. HAN simli yoki simsiz tarmoq bo‘lishi mumkin.