Kokanduni uz

fakultetining 2-bosqich talabasi, 
Guluzro Maxkamova 
Andijon Davlat Pedagogika institutining o’qituvchisi

 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada boshl
ang‘ich sinf o’quvchilarida dars jarayonlarini tashkil 
qilishda foydalaniladigan metod va multimedia vositalari haqida, ulardan samarali 
foydalanish usullari haqida 
so’z boradi. Shu bilan bir qatorda boshlang’ich sinf darslarida turli 
metod va vositalarda
n foydalanishning ahamiyati, bir qator afzalliklari xususida so’z boradi.
Kalit so’zlar: 
Boshlangich sinf, ta’lim, tarbiya, dars samaradorligi, metod, didaktik 
vosita, multimedia 
Kirish:
Ta’limda ijobiy natijalarga erishish, eng avvalo, yosh avlodga ilmi
y bilim 
asoslarini puxta o‘rgatish, ularda dunyoqarash hamda tafakkur ko‘lamini kengaytirish, 
ma’
naviy-
axloqiy sifatlarini shakllantirish borasidagi ta’limiy
-tarbiyaviy ishlarni samarali 
tashkil etish bilan belgilanadi. Bu borada ta’lim
-tarbiya jarayoniga ko
‘plab o‘zgartirishlar 
kiritilmoqda, yangicha yondoshuvlar tadbiq etilmoqda.
Asosiy qism:
Umumt
a’lim maktablarining boshlang’ich sinf darslarini tashkil etish, 
loyihalash va olib borish jarayonida tashkil etiladigan samarali ish usullarini amaliyotga joriy 
qilish, o’quvchilarning diqqati va e’tiborini jalb qilish maqsadida dars davomida turli didak
tik 
metod va multimedia vositalaridan unumli va mazmunli foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
Dars samaradorligi ko’p jihatdan o’qituvchining ijodkorligi, kreativ 
fikrlashlarga moyilligi, 
darslarni loyihalash va olib borish jarayonida didaktik metod va multimedia vositalarini 
to’g’ri tanlay olishi, ulardan darslar jarayonida oqilona foydalana bilishiga bog’liq bo’ladi. 
Avvalo metod nima? degan savolga to’xtalamiz: M
etod bu- (lotincha metodas 
–
yo’l,usul 
so’zidan olingan bo’lib,) –
tadqiqot yo’li, nazariya, ta’l
imot deb tarjima qilinadi. Ilmiy 
tushuncha sifatida “metod”so’zi keng ma’noda muayyan maqsadga erishish yo’lini, tor 
ma’noda tabiat va ijtimoiy hayot hodisalar
iva qonuniyatlarini bilish maqsadida qandaydir 
vazifani hal etish usulini bildiradi. Har qanday 
metoddan biror maqsadga erishish ko’zda 
tutiladi va shuning uchun u qandaydir maqsad qo’yishni, unga erishish bo’yicha faoliyat 
usulini, ana shu faoliyatni amalga oshirishda yordam beradigan vositalarni bilishni taqozo 
etadi. Keng ma’noda metod yunoncha "Metodost" so‘zidan olingan bo‘lib, "yo’l", "usul" ish 
uslubi degan ma’noni anglatadi. Qo‘llaniladigan (o‘qitish) "metod" 
- 
termini kishilarning o‘z 
oldiga qo‘yg
an 
maqsadlariga erishish, ma’lum obyektni o‘zlashtirish borasidagi nazariy va 
amaliy faoliyatlari 
usullarini anglatadi. O‘qitish metodi deganda ta‘lim jarayonida o‘qituvchi va 
o‘quvchilarning kutilgan maqsadga erishishga qaratilgan birgalikdagi faoliyat na
tijasini 
tushinish mumkin.Bizning fikrimizcha esa metod bu- 
olib boriladigan o’quv mashg’ulotinin
g 
samarali bo’lishini kafolatlovchi, belgilangan vazifalarni o’zida to’laqonli aks ettira olgan, 
bajaruvchining ishlarini mukammalik sari undashga asoslangan yaxlitlikka tomon chorlovchi 
jarayonni o’zida mujassamlashtirgan tizimli, keng qamrovli yo’ldir.Da
rslarni olib borish va 
o’tkazish uchun tayyorgarlik ko‘rib, faoliyatni tashkil etgan o‘qituvchida dars uchun tanlangan 
metodlarning ustunligi yaqqol namoyon bo
’ladi. Shu bilan birgalikda o’qituvchi va o’quvchilar 
uchun dars jarayonida qulaylik yuzaga keladi.
Maktab ta’lim tizimida o‘qitish metodlari bilan birga "metodik usul" va "vosita"lar ham 
ishlatiladi. Usul - 
metodning bir qismi bo‘lagidir. Masalan, o‘quvc
hining bilimini yozma 
tekshirish metodiga xatolarni tuzatish usuli kiradi. 

---

536