Laboratoriya mashg’uloti №11. Mavzu: Reaksiya tezligining temperaturaga, katalizatorga bog’liqligi. Avtokataliz. Reaksiya tezligiga temperaturaning ta’siri

. Reaksiya tezligini temperaturaga bog‘liqligi

1-tajriba. Tajriba uchun suyultirilgan (1:200) Na₂S₂O₃ va H₂SO₄ eritmalaridan oling.

Uchta raqamlangan probirkalarga 10 ml dan Na₂S₂O₃ eritmalaridan, boshqa uchta probirkalarga 10 ml dan H₂SO₄ eritmasidan quying va ularni uchta juftlikka ajrating. har bir juftda bittadan Na₂S₂O₃ va H₂SO₄ eritmalari solingan probirkalar bo‘lsin.

Laboratoriyadagi havoning temperaturasini aniqlang, birinchi ikkita probirkani bir-biriga quying, chayqating va kislota quyilgandan loyqa hosil bo‘lguncha o‘tgan vaqtni aniqlang.

Keyingi ikkita probirkani suvli stakanga soling va suvni xona temperaturasidan 10⁰C yuqoriroq temperaturagacha qizdiring. Temperaturani suvga solingan termometr yordamida nazorat qiling.

Qolgan ikkita probirkani ham suvga solib xona temperaturasiga nisbatan 20⁰C ga ko‘tarib yuqoridagi tajribalarni amalga oshiring. Natijalarni quyidagi shaklda to‘ldiring:

Probirkalar-ning nomeri	Na2S2O3 eritmasining hajmi, ml	H2SO4 eritmasining hajmi, ml	Temperatura, ^0C	Loyqa paydo bo‘lgungacha bo‘lgan vaqt, 	Shartli birikmalarda-gi reaksiya tezligi, =1/
1	10	10	^0C
2	10	10	^0C + 10
3	10	10	^0C + 20

Ayni tajriba uchun reaksiya tezligini temperaturaga bog‘liqlik grafigini chizing. Buning uchun absissa o‘qiga tajribaning temperatura qiymati, ordinata o‘qiga reaksiyaning tezligi =1/ ni qo‘ying.

Reaksiya tezligining temperaturaga bog‘liqligi haqida xulosa chiqaring. Ko‘pgina kimyoviy reaksiyalar uchun temperatura koeffitsientlari qanday qiymatlarni qabul qiladi.