M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

3. Ishlab chiqarishning m oddiy ta ’minotini rejalashtirish m asalalari nimadan
iborat?
4. Strategik reja k o ‘rsatkichlarini aniqlash usullari.
5. Ishlab chiqarishning m oddiy t a ’minotini rejalashtirish usullari.
6. Rejadagi vazifalar asosida m oddiy t a ’minot.
7. 
Amalga oshirilayotgan ehtiyojlar asosida m oddiy t a ’minot.
8. Rejalashtirish tizimiga qo'yiladigan talablar nimalardan iborat?
9. Diversifikatsiya nima va unung turlari?
10. Global logistika tushunchasi.
11. Globallashtirishning harakatlantiruvchi kuchlari.
12. Ishlab chiqarishni va ta ’minot m anbaiarini joylashtirish altem ativasi.
13. Hududiy logistik tizim lam i shakllantirish omillari.

---

VI BOB. TRANSPORT LOGISTIKASI
Reja:
1. Logistikada transport turlari va vazifalari.
2. Transport turini tanlash omillari.
3. Transport masalasi va uni yechish tartibi.
4. Transport vositalari va ularning moddiy-texnika bazasi.
5. Xalqaro transport koridorlari.
6. Yuklar tranzitining qonuniy asosi.
6.1. Logistikada transport turlari va vazifalari
T ransport m oddiy ishlab chiqarish sohasi b o ‘lib, yuk va 
odam lam i tashishni amalga oshiradi.
Vazifasi b o ‘yicha transport ikki turga ajratiladi:
1. U m um iy foydalanish transporti — yuk va y o io v ch ilarn i 
tashib, b archa xalq x o ‘jaligi tarm oqlariga xizm at k o ‘rsatadi. 
U m um iy foydalanish tran sp o rti aholiga va xizm at k o ‘rsatish 
sohasiga xizmat ko‘rsatadi. Umumiy foydalanish transporti o ‘z 
ichiga tem ir yo‘l, suv transporti (daryo va dengiz) ni, avtomobil, 
havo transporti va truboprovod transportini oladi.
2. Umumiy foydalanishga m o ‘ljallanmagan transport — ishlab 
chiqarish ichidagi transport ham da notransport tashkilotlariga 
tegishli bo ‘lgan barcha transport turlari.
Aniq yuk tashish jarayonini uzviy bog'langan bosqich va 
operatsiyalarga b o iin g an tizim orqaii amalga oshirib, natijada yuk 
tashishda yuqori samaraga erishishga yuk tashish jarayoni texno- 
logiyasi deyiladi.
Transport logistikasi — transport tizim lari ni optimallashtirish, 
transport vositasining turi va tiphii tanlash; turii kanalli yo‘nalish- 
dagi mol yetkazib berishlam i aniqlash; transport-om bor jarayoni 
texnologik birligini ta ’minlash.
T ransport orqaii yuk tash ish n i tashkil etish bilan bog‘liq 
kompleks masalalar transport logistikasining predmetidir.

---

Transport logistikasining asosiy prinsipi xarajatlarni optimal - 
lashtirishdir.
Transport logistikasining asosiy vazifalari:
• transport vositalari turini tanlash;
• transport vositalari tipini tanlash;
• transport jarayonini om bor va ishlab chiqarish jarayoni bilan 
birgalikda rejalashtirish;
• har xil turdagi transportda transport jarayonini birgalikda 
rejalashtirish (aralash yuk tashish holatida);
• transport-om bor jarayoninirig birligini ta ’minlash;
• yetkazib berishning ratsional yo‘nalishlarini tanlash. 
Transport vositasini tanlashda quyidagi tamoyillaiga asoslaniladi:
• yuklam ing yo‘qolmasligi;
• ularning joylashuvi va yuk ko‘tarish darajasidan samarali 
foydalanish;
• yuk tashish xarajatlarini kamaytirish.
6.1-rasmda yuk tashishni tashkil etishning prinsipial sxemasi 
keltirilgan:
89

---

I — yuk hosil qiluvchi punkt;
II — yuk yutuvchi punkt;
III — tashish kompleksi;
AW — tashish kompleksining yuk oqimi;
W
q
— transport mahsuloti;