MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

40 

40 

Ümumiyyətlə,  hesab  edirik  ki,  SSRİ  dövründə  yeri 

gəldi-gəlmədi  bir  çox  mütəfəkkirlərin  yaradıcılığında  marks-

izmin, ateizmin elementləri «aşkar» edilərək onların bolşevik-

ləşdirilməsi,  ya  da  «inqilabçı-demokrat»  kimi  qələmə 

verilməsi doğru olmadığı kimi, hazırda eyni ənənənin davam 

etdirlərək  səmimi  qəlbdən  marksizm,  yaxud  da  bolşevizmə 

xidmət edənlərin milli məfkurəyə aid edilib  «milli-demokrat» 

adlandırılması da yanlışdır. Sadəcə, qeyd edilə bilər ki, Azər-

baycan milli  ideyası  –  azərbaycançılıq  yaranana qədər, mütə-

fəkkirlərimizdən  bir  qismi  nicat  yolunu  Türk-İslam-Şərq 

mədəniyyətinə  əsaslanan  türkçülük  və  islamçılıqda,  başqa 

qismi  Rus-Avropa-Qərb  mədəniyyətinin  təsiri  altında  ya 

liberal-demokratizmdə,  ya  da  sosial-demokratizmdə  görmüş-

lər. Bütün bunlar ona dəlalət edir ki, millətin varlığı və nicatı 

uğrunda  müxtəlif  ideyalara  üz  tutan,  bəzən  öz  ideoloji 

baxışlarını dəyişərək birindən digərinə keçən Azərbaycan türk 

aydınları  üçün  milli  ideya  xəttini  seçmək,  onun  ətrafında 

birləşmək  heç  də  asan  proses  olmamışdır.  Bu  dövr  o  qədər 

xaotik,  qarışıq  olmuşdur  ki,  bir  çox  aydınlar  uzun  müddət 

islamçılıq,  türkçülük,  müasirlik,  liberalizm,  ittihadçılıq, 

marksizm,  liberal-demokratizm  və  başqa  ideyalar  arasında 

çırpınmış, bir-birinə zidd olan gah bir, gah da digər cərəyana 

üz  tutmuşlar.  Ona  görə  də  ötən  20  il  ərzində  mövcud  olan 

ideyaların saf-çürük edilərək Azərbaycan milli ideologiyasının 

yaranması prosesi heç də asan olmamışdır.