MahirəNərimanqızı

Milli  şüur:  təhsil  və  ziyalı.  Fikrimizcə,  hazırda  milli 

şüurun formalaşmasına nail olmaq üçün iki məsələyə: 1) təhsil 

bazası;  2)  müəllim-ziyalı  kontingentinə  xüsusi  diqqət 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

396 

396 

yetirmək  lazımdır.  Bizcə,  milli  şürun  formalaşması  üçün  ilk 

addımlar  məhz  bu  sahələrdə  atılmalıdır.  Özü  də  bu 

təxirəsalınmaz şəkildə həyata keçirilməlidir. 

Təhsil  bazisi:  tarixi  şüur  və  mədəniyyət  şüuru. 

Bizcə,  milli  şüurun  formalaşması  prosesinin  ləng  getməsində 

SSRİ  dövrünün  təhsil  və  tərbiyəsi  özünü  çox  büruzə  verir. 

Belə  ki,  SSRİ  dövrünün  ziyalılarının  milli  ideya  və  milli 

ideologiya 

problemlərinə 

münasibəti 

milli 

şüurun 

formalaşmasını  ləngidən  faktorlardan  biridir.  Bu  isə,  sovet 

nəslinin  əksəriyyətinin  istəsələr  belə,  qurtula  bilmədiyi 

«xəstəlik»dir.  

Bu mənada, bugünkü nəslin xeyli bir hissəsinin şüuru 

əsasən  SSRİ  dövründə  formalaşmış  sovet  ruhlu  şüurun  yeni 

bir  formasıdır.  Belə  demək  mümkündürsə,  burada  daha  çox 

müəyyən forma və məzmun dəyişmişdir. Ancaq mahiyyət eti-

barilə əslində heç nə dəyişməmişdir. Məsələn, sovet təhsil və 

tərbiyəsi  almış  yaşlı  nəsil  arasında,  əsasən  türklüyünü, 

müsəlmanlığı  dərk  edənlərlə  yeni  nəslin  türklüyə, 

müsəlmanlığa  baxışı  eyni  deyildir.  Halbuki  türklük  və 

islamlıq mahiyyətcə bəllidir. Ancaq istər türklüyü və islamlığı 

qəbul edən, istərsə də qəbul etməyən bu sovet dövründə yaşa-

mış  nəsil  və  onların  düşünən  beyinləri  milli  ideyalara  öz 

baxışlarından yanaşır və bunda da haqlı olmalarına əsla şübhə 

etmirlər. 

Bu,  heç  də  sadə  bir  məsələ  deyildir.  Əslində  qısa 

zaman  kəsiyində  milli  şüur  məsələsində  ciddi  dəyişikliklərin 

baş  verməsini  gözləmək  sadəlövhlük  olardı.  Ancaq  o  da 

sadəlövhlükdür  ki,  SSRİ  dövründə  sovet  beynəlmiləlçiliyi 

ruhunda  yetişmiş  ziyalılardan  yeni  nəslə  milli  ruh  öyrətməyi, 

təbliğ  etməyi  gözləyək.  Əlbəttə,  burada  istisnalar  ola  bilər. 

---