MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 407
Bütün hallarda Türk mədəniyyətinin və Türk tarixi şüurünün dirçəldilməsi yolunda çar Rusiyasında yaşayan türk aydınları H.Zərdabi, İ.B.Qaspıralı, Ə.Hüseynzadə, Ə.Ağaoğlu, Y.Akçuraoğlu, M.Ə.Rəsulzadə və başqaları mühüm rol oyna- mışlar. Onlar Türk-İslam mədəniyyətinə və tarixinə dair həsr etdikləri əsərləri ilə milli şüurun bərpasına doğru ciddi addımlar atmışlar. Ən əsası odur ki, Türk-İslam mədəniyyətinə və tarixinə əsaslanan aydınlarımız milli şüurun bərpasına çalışaraq türklük ruhunun aşağılanmasına qarşı fikir davasına başlamışlar. Bu yolda Türk tarixi şüuru baxımından Çingiz xanları, Əmir Teymurları, Atillaları, Sultan Suleyman Qanuniləri vəhşi, barbar, İslam-Türk mədəniyyətini gerilik və xurafat kimi qələm verilməsinin yanlış olduğunu türk toplumlarına çatdırmağa çalışmışlar. Başqa sözlə, türk aydınları türklük və islamlıq ruhunun aşağılanmasına qarşı çıxaraq onun əzəmətini bərpası uğrunda mücadilə aparmışlar. Şübhəsiz, bütün bunlar milli şüurun bərpası yolunda ilk cəhdlər idi. Ancaq vaxtında atılan və görülməsi zəruri olan addımlar idi. Çünki türklük ruhunun az qala məhv edilməsi təhlükəsi vardı. Belə bir məqamda türklük ruhunun bərpası, xüsusilə Osmanlı
İmperiyasının yerində
Türkiyə Cümhuriyyətinin, Rusiya imperiyasının işğal altında olun türk ellərində Azərbaycan Cümhuriyyəti, Türküstan cümhuriyyət- ləri, Krım muxtariyyəti, Tatarıstan cümhuriyyəti və başqaları- nın yaranması türklük şuruna yeni bir güc qatdı. Doğrudur, ruslar çox kemədi ki, çar Rusiyası ərazisində yaranan türk cümhuriyyətlərinin hamısını yenidən işğal etdilər, ancaq onların oyanmış müstəqillik əzmlərini sındıraraq tamamilə tarix səhnəsindən silə bilmədilər. Bu mənada, SSRİ-nin tərkibində Türk cümhuriyyətlərinin formal |