MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 435
mədəniyyəti kimi tanınmışdır. Deməli, Azərbaycan mədəniyyəti də islamlıq və şərq mədəniyyətinin tərkib hissəsidir. Bu çox doğru bir təsbit idi. Belə ki, eyni sözləri fars və ərəb mədəniyyəti haqqında da demək olar. Yəni hər bir millətin mədəniyyəti nə qədər özünəməxsus olursa olsun, o müəyyən mənada digər mədəniyyətlərin də təcəssümüdür. Bu isə ümumilikdə, İslam-Şərq mədəniyyəti kimi də ifadə oluna bilər. Bütün bunlar o deməkdir ki, Rəsulzadə N.Cəfərovun iddia etdiyi kimi Azərbaycan xalqını fars atanın türk ananın oğlu deyil, Azərbaycan mədəniyyətini fars, türk və ərəb mədəniyyətinin ortaq mədəniyyəti – islam mədəniyyəti kimi görmüşdür. Başqa sözlə, milli ideoloq burada Azərbaycan xalqının etnik kimliyindən çox mədəniyyətinə diqqəti yönəltmiş, bu mədəniyyətə türk mədəniyyəti ilə yanaşı, fars və ərəb mədəniyyətinin əsaslı təsirindən bəhs etmişdir. Rəsulzadənin bu zaman ərəb mədəniyyəti ilə nisbətdə fars mədəniyyətinə daha çox diqqət yetirməsi isə əsassız olmamışdır. Çünki ərəb mədəniyyəti ilə müqayisədə fars və türk mədəniyyəinin qarşlışqlı əlaqələrinin tarixi, bu zaman müəyyən mübadilələrin olması daha qədim dövrə gedib çıxır. Bu o deməkdir ki, Rəsulzadə bu əsərində Azərbaycan xalqının həyatında fars qanından deyil, fars mədəniyyətinin təsirindən bəhs etmişdir. Digər tərəfdən əsrlər boyunca farslar və türklər birbirləri ilə qaynayıb qarışımışdır ki, Rəsulzadənin müəyyən mənada buna da toxunması normal bir haldır. Hər halda, bu gündə danılmaz faktdır ki, «Azərbaycan xalqı» dedikdə, yalnız türklər nəzərdə tutulmur. Bunu bir qədər aşağıda daha geniş şəkildə toxunacağmız üçün, burada yalnız onu qeyd edə bilərik ki, Azərbaycan xalqı anlayışının tərkibinə türksoylu etnoslarla yanaşı, farsdilli (tat, talış, kürd və b.) və qafqazdilli (ləzgi, avar və b.) |