MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 439
durmağa başlayır. Bu zaman ziyalı bir növ özünü də inandırmağa çalışır ki, xalq, kütlə nə istəyirsə ona onu da vermək, onunla hesablaşmaq lazımdır. Bu çox incə məsələdir. Doğrudanmı kütlənin hər bir istəyi ilə dərhal razılaşmaq, demokratiya əlaməti, yaxud da insan hüquq və azadlıqlarına hörmət etmək deməkdir? Bizə elə gəlir ki, kütləyə hər istədiyini deyil, ümummilli mənafeyə zərərli olmayan, millətin bu gününə və gələcəyinə xeyirli olanlarla razılaşmaq lazımdır. Kütlənin zərərli ola biləcək istəklərinə qarşı dayanmaq üçün, ilk növbədə ziyalının itirilmiş nüfuzunu bərpa etmək lazımdır. Çünki milli şüurun formalaşmasında başlıca rol ziyalılara məxsusdur. Fikrimizcə, ziyalılar bir növ hakimiyyətlə xalq arasında mühüm bir bağdır. Ziyalı kütlənin zərərli olmayan istəklərini hakimiyyətə çatdıraraq qəbul etdirməklə yanaşı, zərərli olanları da kənarlaşdıra bilər. Bunun üçün ziyalının kütlə üzərində nüfuzu olmalıdır. Əgər artıq belə bir nüfuz yoxdursa, kütlə ziyalısız öz istəklərini (zərərli, yaxud zərərsiz) hakimiyyətə qəbul etdirməyə çalışacaqdır. Bu zaman müəyyən problemlərin yaranması qaçılmazdır. Bu baxımdan hakimiyyət çalışmalıdır ki, cəmiyyət daxilində ziyalının müəyyən nüfuzu olsun. Burada söhbət, süni nüfuzdan deyil, təbii nüfuzdan gedir. Yəni hakimiyyətin ziyalıya münasibətindən çox şey asılıdır. Əgər hakimiyyət ziyalıya layiq olduğu dəyəri verərsə, kütlə də də bunu görəcək və nəticə çıxaracaqdır. Fikrimizcə, ümumilikdə üç cür ziyalıdan: 1) milli; 2) dini; 3) bəşəri, bəhs etmək mümkündür. Əlbəttə, bu nisbi bir bölgüdür. Bu mənada, «milli ziyalı», «dini ziyalı» və «bəşəri ziyalı» anlayışları münasib görünməyə bilər. Yəni deyilə bilər ki, ziyalı |