MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
442 442 dünyagörüşündə baş verən dəiyşiklikdən daha çox, ictimai varlığın dəyişməsi ilə bağlıdırsa, o zaman obyektivlik və elmlilik öz əhəmiyyətini itirmiş olur. Fikrimizcə, Azərbaycan ziyalılarınnı böyük əksəriyyətində belə bir problem vardır. Onların əksəriyyətinin şüurları bu günə qədər sovet təfəkküründən kənara çıxamamış, yalnız ictimai varlığın dəyişməsi baxımından zahirən özlərini dəyişdirmiş kimi göstərməyə çalışırlar. Bu mənada, bugünkü Azərbaycan ziyalılarının əksəriyyətinin «sovet ziyalı»sından «milli ziyalı»ya, hətta bəzilərinin «dini ziyalı»ya çevrilməsi zəmanəyə (dövrə və mühitə) uyğunlaşmaqdan başqa bir şey deyildir. Onlar üçün «zəmanəyə uyğunlaşmaq» ən doğru addım olsa da, ancaq cəmiyyətin maraqları və çıxarları baxımından yanlışdır. Çünki ziyalı bir yandan zəmanəyə uyğunlaşıb özünə nə qədər «milli» və «dini» don geyindirməyə çalışsa da, onun şüurunun sovet təffəkkürünün yeni bir forması olması, cəmiyyətin böyük əksəriyyəti üçün sirr deyildir. Hər halda, həmin ziyalıların əksəriyyətinin «milli», «dini» çıxışlarının və yazlarının zahiri xarakter daşıması əməllərində o dəqiqə hiss olunur. Xüsusilə, sovet dövründəki kimi özlərindən yuxarıdakıların köləsi olmaq, özlərindən aşağını isə qul kimi görmək bu cür ziyalıların əksəriyyətinin təfəkkür tərzidir. Üstəlik, yalançı sovetpərəstlik və atetistlik kimi, yalançı millətpərəstlik və dinpərəstlik sadəcə, zəmanəyə (dövr və mühitə) uyğunlaşmaq «amalı»dır. Halubki ziyalılıq zəmanəyə uyğunlaşmaq, yəni kor- koranə məddahlıq və yaltaqlıq formasında olmamalıdır. Ziyalı hər hansı fikrini yazmaq və ifadə etmək üçün kimsədən göstəriş və yaxud da, icazə gözləməməlidir. Başqa sözlə, alim taftalogiya ilə məşğul olmamalıdır. Əksinə əsil ziyalı odur ki, onun fikrinə hörmət göstərsinlər, onunla razılaşmağa məcbur olsunlar.
|