MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 477
Cümhuriyyətin nəinki mənəvi-ruhi, hətta siyasi-hüquqi baxımdan davamçısı olmağımızın da heç bir mənası olmaz. Ən azı ona görə ki, 20-ci əsrin əvvəllərində Azərbaycan milli ideyasının təcəssümü olan üçrəngli-üçmənalı (türkləşmək, müasirləşmək və islamlaşmaq), eyni zamanda vahidliyi və bütövlüyü (milli ruhlu azərbaycançılığı) ifadə edən bayrağı ucaldan Azərbaycan Cümhuriyyəti olmuşdursa da, onu həmin əsrin sonlarında yenidən dövlət bayrağı kimi qəbul edən də biz azərbaycanlılarıq. Hər halda, bugünkü Azərbaycanın dövlət bayrağı ötən əsrin əvvəllərində təməli qoyulmuş Azərbaycan milli ideyasının – azərbaycançılığın bariz təcəssümüdür. Deməli, çağdaş dövrün tələblərinə uyğun gəldiyi iddia edilən azərbaycan- çılığın və müasirləşməyin təməli də məhz 20-ci əsrin əvəllərində həmin ideyaların əsasında qoyulmuşdur. Bu mənada, müasirləşməyi azərbaycançlıqla yanaşı, ayrıca bir ideologiya kimi təqdim etməyin özü də mübahisəlidir. Fikrimizcə «üçlüy»ü, xüsusilə də türkçülüyü və onun bariz təcəssümü olan Azərbaycan milli ideyasını («üçlük»+azər- baycançılığı) yalnız tarixin, ya da identikliyin hissələri kimi qəbul etmək doğru deyildir. Yəni burada əsas məsələ Azərbaycan xalqının (yurdaşlıq və dövlətçilik anlamında) özünəməxsus inkişaf yolunun ənəgəllənməsi deyil, bəlkə də əksinə azərbaycançılığı «üçlük», o cümlədən türkçülük əsasında daha inandırcı və etibarlı etməkdir. O ki qaldı milli ideologiyanın tərikib hisəssi olan hər hansı bir ideyaya (türkçülük, azərbaycançılıq, modernləşmə və s.) münasibətdə bəzi kənara çıxmalara, ifrata varmalara - bu həmişə olmuşdur, indi də var və gələcəkdə də olacaqdır. Ümumiyyətlə, İ.Məmmədzadənin türkçülük və azərbay- cançılıqla bağlı fikirlərindən belə nəticə çıxarmaq olar ki, o, |