MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

510 

510 

məfkurəsi»  hətta,  müəyyən  mənada  «Azərbaycan  milləti» 

ideyasına 

doğru 

yönəlmişdi. 

Halbuki, 

Azərbaycan 

Cümhuriyyətində  də  rəsmi  dili  türk  dili,  milləti  türk  milləti 

kimi  qəbul  edilmişdi.  Çünki  Azərbaycan  Cümhuriyyətinin 

yaranmasında  da  Türkiyə  Cümhuriyyətinin  qurulmasında 

olduğu kimi, əsas rolu türklər və türkçülük ideyası oynamışdı. 

Əlbəttə, islamlaşmaq və müasirləşmək ideyalarının da sintezi 

ilə.  

Azərbaycan  Cümhuriyyətinin  yaranmasından  sonra 

M.Ə.Rəsulzadə başda olmaqla Azərbaycan türk ideoloqlarının 

əsas  diqqəti  «Azərbaycan  məfkurəsi»nə  yönəltmələri,  eyni 

zamanda,  tutduğu  ideyadan,  siyasi  və  dini  mənsubiyyətindən 

asılı  olmayaraq  bütün  Azərbaycan  vətəndaşlarını  bu  ideyanı 

müdafiə  etməyə  dəvət  etmələri  təsadüfi  deyildi.  Məqsəd 

siyasi-ideoloji  mövqeyindən  asılı  olmayaraq  müstəqil  və 

“Azərbaycan  ideyası”nı  şüurlara  yeitmək  idi.  Fikrimizcə, 

Rəsulzadə və onun məsləkdaşları xeyli dərəcədə buna nail ola 

bildilər. Yəni artıq Azərbaycan Cümhuriyyətində yaşayan hər 

bir  kəs  islamçı,  türkçü,  müasirləşmək  tərəfdarı,  hətta  sosial-

demokrat olmasından asılı olmayaraq həm də bir azərbaycançı 

olmağa  başladılar.  Məhz  Cümhuriyyət  dövründə  qoyulan  bu 

azərbaycançılığın  nəticəsi  idi  ki,  Sovet  Azərbaycanın  ilk 

rəhbərləri  də  N.Nərimanov,  Ə.Xanbudaqov  və  başqaları 

Azərbaycan milli ideyasını bu və ya digər dərəcədə qorumağa 

və yaşatmağa çalışdılar. Görünür, bunu nəzərə alaraq tədqiqat-

çılardan  B.Bayramov  və  J.Qurbanqızı  yazırlar  ki,  Ə.Hüseyn-

zadə,  M.Ə.Rəsulzadə,  N.Nərimanov  türkçülük  ideologiyasını 

hazırlayarkən  onun  ən  aparıcı  tərkib  hissəsi  kimi  «azərbay-

cançılıq» ideologiyasını da nəzərdə saxlayıblar [53

a

, 124]. 

---