MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 511
Bütün bunları dərindən təhlil edən SSRİ ideoloqları anlayırdılar ki, artıq türk ruhlu, türkçülüyün doğurduğu Azərbaycan milli ideyasını aradan qaldırmaq mümkün deyildir. Çünki artıq qısa müddətdə türkçülük əsasında yaranan Azərbaycan ideyası yalnız türklər deyil, bütün etnik qruplar üçün milli ideala çevrilmişdir. Bu baxımdan SSRİ rəhbərləri və ideoloqları mövcud ideyanı aradan qaldırmaq- dansa, onun mahiyyətini saxtalaşdırmağa qərar verdilər. Deməli, 20-ci əsrin əvvəllərində türkləşmək, islamlaşmaq və müasirləşmək prinsipindən çıxış edən Türkiyə və Azərbaycan türkləri, milli dövlətlərini (Azərbaycan Cümhuriyyəti və Türkiyə Cümhuriyyəti) yaratdıqdan sonra, həmin ideyalardan üz döndərməsələr də, Qərbin-Avropanın və SSRİ-nin təsiri altında müəyyən «redaktələr» etmək məcburiyyətində qaldılar. Burada hökmən qeyd etməliyik ki, həmin «redaktələr» Türkiyədə və Azərbaycanda» fərqli şəkildə baş verdi. Belə ki, Azərbaycanda bu «redaktələr» əsasən SSRİ rəhbərlərinin və ideoloqlarının diktəsi altında baş vermişdi. Doğrudur, bir müddət Azərbaycanda N.Nərimanov, Ə.Xanbudaqov, H.Cavid, Ə.Cavad və başqa milli aydınlarmız Azərbaycanın milli ruhunun qorunmasına çalışmışlar. Ancaq bu cəhdlər onların repressiyaya məruz qalması ilə nəticələnmişdir. Azərbaycanın mühacirətdəki milli ideoloqları isə vətənlərində türkçülüyün və islamçılığın başına açılan oyunları ölkədən kənardan izləyərək yalnız buradan etiraz səslərini ucalda bilmişlər. Bununla da, Azərbaycanda bütün «redaktələr» yalnız Moskvanın göstərişi əsasında həyata keçirilmişdir. Xüsusilə, Sovet İmperiyasının 1937-ci ildən etibarən Azərbaycanda türkçülüyün bütün əlamətlərinə (türk dövləti, türk dili, türk kimliyi, türk ədəbiyyatı və s.) rəsmi və |