Mamadaliyeva maxliyo raxmatullo qizi buxoro amirligining davlat muassasalari faoliyati bitiruv malakaviy ishi

To’pchiboshi – harbiy lavozim. O’rta Osiyo xonliklarida harbiy vazifalarni 

bajargan  amaldor  (asosan,  artilleriya  boshqaruvchisi).  Buxoro  amirligida  2  ta 

to’pchiboshi  unvoni  mavjud  bo’lgan:  biri  to’pchiboshiyi  lashkar  deb  nomlangan 

bo’lib,  Buxoro  garnizonining  boshlig’i  vazifasini  ado  etgan,  uni  vaziri  harb  – 

harbiy  vazir  ham  deb  atashgan,  unga  barcha  harbiy  qismlarning  sardorlari 

bo’ysungan. Davlat qurol-yarog’ ombori – to’pxonaga mas’ul hisoblangan. Ushbu 

                                                 

33

 Эшов Б. Ўзбекистонда давлат ва маҳаллий бошқарув тарихи. –Тошкент: Янги аср авлоди, 2012. –Б.352. 

---

 

43 

shaxs  kutvol,  bakovul,  o’rag’a  kabi  mansab  egalari  qatori  hukmdor  qabulida 

ba’zan  o’tirish  huquqiga  ega  bo’lgan.  Ikkinchi  to’pchiboshi  Buxoro  qal’asi  (arki) 

komendanti  hisoblangan,  shu  bois  to’pchiboshiyi  darvozayi  arki  oli  –  “qal’a 

artilleriyasi sardori” deb yuritilgan, u o’z mavqeiga ko’ra, shig’avul, miroxurboshi, 

shixna (mirshab) kabi lavozimlar darajasida turgan

34

. 

 

Daha  –  o’n  kishidan  iborat  jangovar  bo’linma.  Buxoro  amirligida  bunday 

harbiy bo’linma boshlig’i dahaboshi, dahboshi deb atalgan.