Mehman ağayev

Sidikdə formalı elementlərin və zülalın sağlam  şəxslərdə  və 
müxtəlif böyrək xəstəliklərində müqayisəli göstəriciləri 
 
Sağlam  şəxslər və 
böyrək xəstəlikləri 
Eritrositlər, 
dəqiqədə 
Leykositlər, 
dəqiqədə 
Silindrlər, 
dəqiqədə 
Zülal, 
mq/gündə 
Sağlam şəxslər 200-400  300-700  0-2  10-20 

---

 
202
Kəskin 
pielonefrit 
2000-10000 30000-
500000 
50-100 200-1000 
Xronik 
pielonefrit 
1000-4000 6000-30000 10-200 100-1500 
Xronik 
qlomerulonefrit 
20000-60000 1000-1500  10-200 500-1500 
Nefrotik sindrom 
100-400 
1500-2000 
1000-2000  2000-10000 
 
Xromosistoskopiya zamanı indiqokarminin xəstə böyrək tərəfdən 
pis və gec xaric olması, həm xəstə tərəfi müəyyən etməyə, həm də 
böyrəyin funksional vəziyyətini təyin etməyə imkan verir.  
Ultrasəs müayinəsi zamanı kasacıq-ləyən sisteminin genişlənmə-
si, böyrək strukturunun sıxlaşması, sonrakı mərhələlərdə isə akustik 
sıxlığın daha da artması qeyd olunur.     
Rentgenoloji diaqnostika. İcmal uroqrammada  böyrək konturunun 
ölçülərinin xəstə  tərəfdə kiçilməsi müşahidə olunur. Ekskretor uroq-
rammada xəstə böyrəkdə kontrast maddənin xaric olmasının ləngimə-
si, kasacıqların, ləyənin və sidik axarının tonusunun aşağı düşməsi 
deformasiyası müşahidə olunur. Böyrəklərin kasacıq-ləyən sistemində 
lokal spazmlar, ödem, divarının infiltratı nəticəsində kiçik dolma def-
fektləri aşkar edilir. Urodinamik dəyişikliklər getdikcə proqress edir 
və spastik faza hipotonik, atonik faza ilə  əvəz olunur, kasacıqların 
deformasiya və genişlənməsi baş verir. Kasacıqların başlanğıcı yum-
rulaşır, məməcik konusu itir, kasacıqlar göbələyəbənzər görkəm alır, 
getdikcə skleroz nəticəsində kiçik kasacıqlar bir-birinə yaxınlaşır. 
Böyrək büzüşməsi baş verdikdə o vertikal vəziyyət alır. 
Bəzən çox mürəkkəb hallarda böyrək angioqrafiyası tətbiq edilir, 
bu zaman böyrək damarların arxitektonikası aydınlaşdırılır, xüsusən 
arterial hipertenziyanın səbəbi aşkar edilir. 
Radioizotop müayinə üsulları – radioizotop renoqrafiyanın nəticə-
lərinə əsasən böyrəyin funksiyası haqqında, skanoqrammaya əsasən 
isə böyrəkdə baş vermiş morfoloji dəyişikliklər haqqında mühakimə 
yürütmək olar.  

---

 
203
Böyrək biopsiyası.  Əsasən diaqnozu dəqiqləşdirməkdə  çətinlik 
yarandıqda, müayinənin son mərhələsində aparılır və arterial hiperto-
niya ilə müşayiət olunan və yaxud xroniki qlomerulonefritlə müştə-
rək gedən pielonefritlərdə tətbiq edilir. 
Ağırlaşmalar. Birtərəfli xroniki pielonefritin ağırlaşmalarından 
iltihabi prosesin sağlam böyrəyə keçməsini və yaxud ona nefrotoksik 
təsiri, arterial hipertoniyanı və böyrək büzüşməsini göstərmək lazımdır. 
Gedişi.  Xəstəlik uzun illər davam edir və böyrək büzüşməsi ilə 
nəticələnə bilər. Kontralateral böyrəyin funksional vəziyyətindən 
asılı olaraq xəstənin ümumi halı müxtəlif olur. 
Diaqnoz və differensial diaqnoz. Xəstəliyin diaqnozu ümumi kli-
nik, laborator, funksional, rentgenoloji, radioizotop, ultrasəs müayinə 
üsullarının nəticələrinə əsasən qoyulur. 
Differensial diaqnozu QN, böyrəkdaşı, şişi, kistası və s. xəstəlik-
lərlə aparılır. 
Klinik diaqnozun açılması. Xronik pielonefrit sağ, yaxud sol tə-
rəfli ola bilər. Xəstəliyin aktiv və remissiya fazaları qeyd olunur. 
Əgər proses böyrək büzüşməsi, hidronefroz, pionefrozla nəticələn-
mişsə, onu diaqnozda göstərmək lazımdır.