Mehman ağayev

Ultrasəs dopleroqrafiyası 
Bu metod 1842-ci ildə  İsveçrə alimi İ. Doppler tərəfindən kəşf 
edilmiş və onun şərəfinə ad almış fiziki fenomenə əsaslanır. Doppler 
effekti ondan ibarətdir ki, ultrasəs siqnalı  hərəkət edən obyektdən 
siqnalın yayılma oxu boyunca əks olunduqda hərəkət sürətinə mütə-
nasib olaraq dəyişir. Ultrasəs dalğalarını generasiya edən obyekt ötü-
rücüyə doğru hərəkət etdikdə  əks olunan siqnalların tezliyi artır və 
əksinə, uzaqlaşan obyektdən əks olunduqda – azalır. 
Qan dövranının müayinəsi. Böyrək arteriyalarının vizualizasiyası 
və doppler informasiyasını almaq üçün müxtəlif yollardan istifadə 
olunur: ön (transabdominal), arxa (translumbal), yan (dekubital). 
Böyrək arteriyasının bütün boyunu müayinə etmək üçün polipozision 
üsuldan istifadə olunur. Qarın boşluğunda mayenin toplanması, 
damarların kalsifikasiyası, xəstənin artıq bədən çəkisi müayinəyə 

---

 
78
mane olan faktorlardır. Böyrək qan dövranı keyfiyyət və kəmiyyətcə 
qiymətləndirilir. 
Böyrək qan dövranının keyfiyyətcə qiymətləndirilməsi üçün aşa-
ğıdakı göstəricilər nəzərə alınır: 
- böyrək damarlarının keçiriciliyi (keçiricilik var, tutulub); 
- damarların ölçüsü (norma, daralma, dilatasiya); 
- damar divarının hərəkətliliyi (rigid, artıq hərəkətli); 
- intima-mediya kompleksinin vəziyyəti (bərkliyi, qalınlığı, səthin 
forması, eyniliyi); 
- damardaxili dəyişikliklər (aterosklerotik düyünlər, tromblar, 
intimanın patoloji aralanması, anevrizmalar); 
- perivaskulyar toxumanın vəziyyəti. 
Qan dövranının kəmiyyətcə qiymətləndirilməsi üçün müxtəlif 
indekslər hesablanır. Bu üsulun köməyi ilə böyrək arteriyaları vi-
zualizə olunur, onun diametri ölçülür, qan dövranı keyfiyyət və kə-
miyyətcə öyrənilir və lazım olduqda yükləyici farmakoloji sınaqlar 
da aparılır, müalicənin təsirini yoxlamaq üçün müayinələr dinamika-
da təkrarlanır, alınmış  nəticələr kontralateral böyrəyin müayinəsin-
dən alınan nəticələrlə müqayisə edilir.