Microsoft Word etno kitab son srift 12

ETNOPSİXOLOGİYA 
164 
bayram süfrələri açmalıdırlar. Bir məqamı da xatırlamaq lazımdır 
ki, bayramın gəlişi ilə qız-gəlinlər milli adət-ənənəyə uyğun olaraq 
libaslar geyinir, evlər bəzədilir, palaz-paltar yuyulur, həyət-baca 
süpürülərək təmizlənir. Təbii ki, axşam vaxtı qaranlıq düşəndə 
bütün el-obada tonqallar qalanır. Tonqalların üstündən hər kəs 
ənənəyə uyğun olaraq üç dəfə hoppanmaqla köhnə ilin azar-
bezarının elə köhnə ildə də qalmasını arzulayır. Novruz 
bayramında süfrələrə cürbəcür xörəklər, meyvələr, şirniyyatlar 
düzülür. Süfrənin bəzəyi isə səməni olur. Novruz bayramında hər 
evdə səməni cücərdilməlidir. Cücərdərkən niyyət tutmaq lazımdır. 
Əgər səməni göyərərsə, niyyətin çin olacaq deməkdir. 
Novruz bayramında milli adətlərimizdən biri də, yumurta 
boyamaqdır. Bəzədilmiş yumurta, qədim mədəniyyətləri olan 
xalqların mərasimlərində dünyanın yenidən canlanmasının rəmzi 
kimi xarakterizə edilərdi. Bayram süfrəmizi şəkərbura, paxlava ilə 
bərabər rənglənmiş yumurtalar da bəzəyir. Bu da canlı aləmin 
yenidən oyanışına işarədir. Yumurta adətən qırmızı rənglə boyanır. 
Qırmızı rəng isə bəşəriyyətin şadyanalıq içində yaşamaq istəyinin 
təcəssümüdür.
Təbii ki, bu halda süfrədən gü-çiçək, su, güzgü, qızıl əşyaları 
da əskik olmur. Süfrəyə aş gətirildikdə isə ailə üzvlərinin hər 
birinin adına şamlar yandırılır. Adət-ənənəyə uyğun olaraq bayram 
günü hər kəs öz evində olmalıdır. Qəm-kədəri unudub, şən əhval-
ruhiyədə və bir-birinə xoş sözlər deməlidirlər. Novruz bayramı 
bəzən insanın yaranışı ilə də əlaqələndirilir. Yəni insanın dörd 
ünsürdən su, od, torpaq və küləkdən yarandığı qeyd olunduğu kimi, 
Novruz bayramında da dörd çərşənbə mövcuddur. Hər çərşənbə bir 
ünsürlə əlaqələndirilir. İlk çərşənbə Su, yəni Bahara doğru çayların 
buz bağlayan hissəsi əriyib çaylara tökülür, torpaq yavaş-yavaş 
islanmağa başlayır. İkinci, çərşənbə Od çərşənbəsi adlanır. Bu 
anlama görə Bahara doğru Günəş yavaş-yavaş torpağı qızdırır, 
isindirir, onu yaratmaq üçün hazırlayır. Od çərşənbəsində tonqallar 
qalayırlar. Üçüncüsü, Yel çərşənbəsidir. Yəni yel artıq azacıq 
oyanmış torpağı, təzəcə çıxmış yaza həsrət gülləri tərpədir, 

---