Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
20 ABŞ da La Pyer tərəfindən aparılmışdır. Psixologiya tarixinə La Pyer paradoksu kimi daxil olan bu eksperimentdə məqsəd bir xalqda başqa bir xalqla bağlı formalaşan etnik münasibətin yaratdığı sosial yönəlişliyin təsirini öyrənmək olmuşdur. Bu məqsədlə La Pyer bir nəfər çinli ilə 67 mehmanxanada qalmış və 184 restoranda nahar etmişlər. Bu görüşlərin yalnız birində onlara yer verməkdən imtina etmişlər. Bu eksperimentdən 6 ay sonra La Pyer çinli tələbə ilə qaldıqları mehmanxana sahiblərinə məktub göndərmiş və onlardan belə bir suala (“əgər çinli sizin daimi müştəriniz olsa ona necə münasibət göstərərdiniz”) cavab vermələrini xahiş etmişdir. Mehmanxana sahiblərinin 92%-nin bu məktubdakı suala cavabı mənfi olmuşdur. Hər hansı etnik qrupa, millətə mövcud münasibəti öyrənmək üçün istifadə olunan etnopsixoloji tədqiqat metodikasından bir elan texnikasıdır. Elan lövhəsində iki oxşar məlumat yerləşdirilir: “Gənc ailə kirayə ev axtarır”. Elanlar bir-birindən kirayişinlərin milli mənsubiyyətinə görə fərqlənir. Verilmiş telefon nömrələrində oturan eksperimentatorun köməkçiləri hər bir elan üzrə vurulmuş zənglərin qeydiyyatını aparır. Metodikaya görə hansı telefon nömrəsinə zəng çox gəlirsə, deməli, sorğu aparılan əhali arasında həmin etnik qrupa münasibət daha yaxşıdır. Digər geniş şəkildə istifadə olunan metodlardan biri “itrilmiş əşyalar metodu” adlanır. Buna bənzər texnika “itirilmiş məktub” ilk dəfə 1948-ci ildə istifadə olunmuşdur. İlkin variantda metodikaya görə üzərində çatdırılacaq ünvanı göstərilən çoxlu sayda məktub ictimai yerlərdə guya ki, düşüb itir. Yoldan ötən seçim qarşısında qalır: ya məktubu götürüb yola salmaq, ya əhəmiyyət verməmək, ya da cırıb tullamaq. Metodika müəllifinin fikrinə görə birinci seçim, əslində məktubun ünvanlandığı şəxsə, onun milliyətinə olan müsbət münasibətin göstəricisidir. Uyğun olaraq hansı ünvana daha çox məktub yetişirsə bu müsbət münasibətin olduğunu göstərir. Məktubun üzərində öyrənilən etnosun, millətin nümayəndəsi kimi adressantın adı, atasının adı, familiyası göstərilir. Başqa bir maraqlı metod şərti olaraq “səhv nömrə” adlanır. |