Microsoft Word F?LS?F? -d?rs v?saiti -b-5 eco

Fəlsəfənin funksiyaları
. 
İdraki (qnoseoloji) funksiyanı
yerinə yetirərək fəl-
səfə təbiət, cəmiyyət və təfəkkürün mahiyyətınin və qanuna-uyğunluqlarının dərk 
edilməsinə kömək edir. Müasir təbiətşünaslıq və ictimai elmlərlə sıx əlaqədə fəlsəfi 
dünya-görüşə yiyələnmiş insan, dünyanın təbiı-elmi mənzərəsini mənimsəyir, ətra-
fında baş verən çoxsaylı təbii və ictimai hadisələrin mahiyyəti və səbəbləri haqqın-
da elmi-obyektiv nəticələrə gələ bilir, onların inkişaf qanunauyğunluqlarını dərk 
edir, cəmiyyətdə düzgün həyat proqramı tutur. Gerçəklik haqqında əldə etdiyi müx-
təlif biliyi nəzəri sistem halında ümumiləşdirir, dünyagörüşü faktına çevirir.
Fəlsəfə mövcudatın əsası, varlıq, materiya, şüur və s. kimi ən ümumi anlayışlar 

---

22
haqqında nəzəri müddəalarını işləyib hazırlayarkən özünün 
ontolojı funksiyasını
(ontologiya - yunanca «ontos» (mövcudluq) və "loqos" (təlim) mənası yerinə yeti-
rir. İnsan fəaliyyəti haqqında təlim ilə fəlsəfə özünün praksioloji («praktikos» - yu-
nanca fəaliyyət deməkdir), bəşəri sərvətlər (dəyərlər) haqqında ideyaları ilə isə 
ak-
sioloji
(«aksios» - yunanca dəyər, sərvət deməkdir) 
fünksiyasını
həyata keçirir. 
Məhz bunlar da göstərir ki, dünyagörüşün rasional-nəzəri forması olan fəlsəfənin 
qədim dövrdən indiyədək ən başlıca vəzifəsi ən ümumi ideya və təsəvvürləri, ən 
ümumi qanun və kateqoriyaları işləyib hazırlamaqdan ibarət olmuşdur. 
Metodoloji funksiya
cəhətdən fəlsəfə, dialektik metod prinsiplərinə (ziddiyyət-
lilik, inkarlıq, yeninin qarşısıalınmazlığı, özüinkişaf və s.) istinadən insana təbii və 
sosial gerçəkliyin dərk edilməsi və dəyişdirilməsi üçün ümumi yanaşma üsulu, qay-
da və metod verir, ümumi nəzəri-fəlsəfi metodoloji prinsiplərlə onu silahlandırır. 
Dünyagörüşü sistemində fəlsəfə həm də şəxsiyyətlə təbiət və cəmiyyət hadisə-
ləri arasında əlaqə və münasibətləri, insan təcrübəsinin bütün formalarını tənzim 
edərək