Microsoft Word Sosial Psixologiya docx
Yüklə 1,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rengelman effekti
|
Dr.Musa’s Library
Facebook/Psixologiya Kitabları 78 assosial davranışlı adamlar qrupun digər üzvlərinə mənfi təsir göstərə bilərlər. Məhz buna görə də kiçik qruplarda məsul asılılıq münasibətlərinin inkişafında, qrupun hər bir üzvünün məsuliyyətinin artırılmasına müntəzəm diqqət yetirilməlidir. Груп цзвляринин мигдары чох олдугда онун идаря олунмасы, она тясирин обйектив сосиал нязарят имканы нисбятян зяифляйир. Rengelman effekti Ümumiyyətlə, birgə fəaliyyətin səmərəliyi qrup üzvlərinin miqdarının çoxluğu ilə şərtlənmir: müəyyən səviyyəyə qədər qrup üzvlərinin miqdarının artması onun səmərəliliyini artırır. Hələ 20 – ci illərdən müəyyən edilmiş “Rengelman effekti”nə görə, qrupun hər bir üzvünün “faydalı iş əmsalı” qrupda adamların ümumi sayından asılıdır. (R.S. Nemov). Qrup üzvlərinin sayı sosial psixologiyada “böhran kəmiyyəti” adlanan kəmiyyətə çatdıqda, bu, artıq fəaliyyətin səmərəli olmasına mənfi təsir göstərir. Qrup üzvlərinin sayı artdıqca, birgə fəaliyyətin səmərəliliyi azalmağa başlayır: sadəcə olaraq adamlar bir – birinə mane olur (təsəvvür edək ki, iki nəfər görə biləcəyi işi on nəfərə tapşırırlar), bir – birini təkrar edirlər, biri çox, o birisi isə az işləyir və ya heç işləmir, ünsiyyət çətinləşir. Bu o deməkdir ki, birgə fəaliyyətin səmərəliliyi qrup üzvlərinin sayından asılıdır. Birgə fəaliyyətin səmərəliliyinin qrup üzvlərinin sayından asılılığı qanunun nəzərə alınması istehsal şəraitində müxtəlif səhvlərin meydana çıxmasına səbəb olur. B.F.Lomovun qeyd etdiyi kimi, müəssisədə xüsusi məsələlər üzrə işgüzar iclaslar keçirərkən də belə səhvlərə yol verilir. Zərurət olmadığı halda iclasa çoxlu şəxsin çağırılması onunla nəticələnir ki, onların bir qismi passiv iştirakçıya çevrilir, çıxışlar təkrar olunur, əsas məsələlərdən diqqət yayınır. Qeyd etmək lazımdır ki, kollektivdə qeyri – rəsmi qrupların yaranması imkanı da qrup üzvlərinin sayı ilə şərtlənir. Yuxarıda təsvir etdiyimiz qruplardan birincisində tabe işçilərdən ibarət yalnız iki nəfərlik bir qeyri – rəsmi qrupun yaranması mümkündür. Halbuki, ikinci qrupda üç ikinəfərlik, bir üçnəfərlik, dörd üç nəfərlik, bir dördnəfərlik qeyri-rəsmi qrup yarana bilər. Aydın məsələdir ki, 10 və ya 30 nəfərlik briqadada qeyri – rəsmi qrupların çox mürəkkəb şəbəkəsi yaranır və idarəetmədə bir sıra əlavə psixoloji qanunauyğunluqların nəzərə alınması tələb olunur. Qrup üzvlərinin miqdarı çox az olduqda onun rəsmi və qeyri – rəsmi strukturu əsasən uyğun gəlir. Lakin əlverişli şəraitdə nisbətən kiçik qrupların münasibətlər şəbəkəsidə şəxsi qarşılıqlı münasibətlər xüsusi yer tutmağa başlayır. Onların “əl əli yuyur, əl də qayıdıb üzü yuyur” prinsipi əsasında qurulması üçün qorxu yaranır. Bu zaman bütövlükdə müəsisə |