Microsoft Word talabalarda tashkilotchilik mahoratini shakllantirishda interfaol usullardan foydalanishning pedagogik jihatlari doc

Pedagogik nutqning sifatlari 
Pedagogik nutq quyidagi talablarga javob berishi lozim: 
1. Nutqning to‘g‘riligini ta’minlovchi sifatlar. 
2. Tarbiyalash vositasi tufayli uni amalga oshiruvchi sifatlar. 
Birinchi guruhdagi pedagogik nutq sifatiga nutqning leksikasi, uslub fonetikasi, 
talaffuz etilishi, so‘zlardagi urg‘u kiradi. 
O‘quvchilar bilan bo‘ladigan suhbatlarda bolalarning his-tuyg‘usiga ta’sir 
ko‘rsatish, ishonch hosil qilish, isbotlab berish lozim. 
Mashhur sud arbobi va pedagog A.F.Konining lektorlarga bergan quyidagi 
maslahatlari diqqatga sazovordir: 
1. Ma’ruzaga puxta tayyorlanish lozim. Leksiya rejasi o‘zgaruvchan bo‘lishi 
muhim. Ya’ni uni mazmunga zarar yetkazmaydigan tarzda qisqartirish mumkin 
bo‘lsin. 
2. Ovozni o‘zgartirish – fikrni bog‘lab, uni ko‘tarish va pasaytirish kerak. 
3. Gapirayotganda qo‘l-gavdani harakatga keltirish nutqni jonlantiradi. Biroq 
me’yordan chiqib ketish yaramaydi. 
4. Eshituvchilarning ayrim guruhiga tikilib gapirish ham foydali (ayniqsa 
kichik auditoriyada). 
5. O‘qituvchidan sabotli bo‘lish va har qanday noqulay sharoitda ham o‘zini 
tuta bilish talab qilinadi. 
6. Nutq oddiy, tushunarli bo‘lsin. 
7. Lirika ham zarur, ammo kamroq bo‘lsin. 
8. Ma’ruzaning mazmuni auditoriyaga mos bo‘lmog‘i lozim. 
9. Qisqa gapirish kerak. 
10. Nutq oxirida xulosa qilish, ya’ni uning muqaddimasi bilan bog‘lash lozim 
[14:120]. 

---

66 
Pedagogning ishini ikki asosiy qismga: ta’lim va tarbiyaga bo‘lish mumkin. 
Pedagoglik faoliyatining bu ikkala turi bir-biri bilan chambarchas bog‘langan, o‘zaro 
yagona jarayon. 
Biroq ular orasida mazmun va metod jihatidan farq mavjud. O‘qiuvchi ikki 
obyekt: o‘quv materiali hamda o‘quvchilar kollektivi bilan ish olib boradi. Shu bilan 
boshqa kasblardan farq qiladi. 
Ta’lim – faoliyatning bir turi bo‘lib, uning davomida o‘qituvchining 
rahbarligida o‘quvchilar bilim, malaka va tajribani o‘zlari egallaydilar, o‘zlarining 
bilim qobiliyatlarini taraqqiy ettiradilar. Demak, ta’lim jarayonida va o‘qitishning 
borishida asosiy harakat qiluvchi shaxs o‘quvchilarning o‘zi hisoblanadi. 
O‘qituvchi mehnatining asosiy shakli sifatida dars alohida diqqatga sazovordir. 
Chunki o‘qiuvchi butun bir guruhning va har bir o‘quvchining individual ishi ustidan 
rahbarlik qiladi. 
Dars o‘quvchilar tarkibi doimiy bo‘lib, aniq belgilangan vaqt bilan 
xarakterlanadi. Shuning uchun ham dars vaqtida o‘qituvchining o‘qitish faoliyati 
maksimal darajada unumli bo‘ladi. 
Zamonamiz shu jihatdan ajoyibki, keyingi yillarda turmushning barcha 
sohalaridagi ijodiy faoliyatda, tashabbus ko‘rsatishda va keng mehnatkashlar ommasi 
faolligining ko‘tarilishida katta yuksalish ro‘y berdi. Yangi maktab ko‘pgina 
o‘qiuvchilarni talab qiladi. Yangi tuzum, yangi sharoit o‘qituvchidan tashabbuskorlik, 
ijodkorlikni talab etmoqda.