Nókis filialí «Kompyuter injiniringi» baǵdarı

Polikonik proyeksiyalar. Olarda paralleller orta (tuwrı sızıqlı ) meridian yamasa onıń dawamında jaylasqan eksantrik dóńgelekler ayqulaqları menen, meridianlar bolsa orta meridianga salıstırǵanda simmetrik iymek sızıqlar menen suwretlengen. Polikonik proyeksiyalardıń bólek jaǵdayı tiykarınan polikonik proyeksiyalar bolıp, olar ushın qosımsha shártler qabıl etiledi hám eksantrik dóńgelekler ayqulaqları kórinisindegi meridianlar menen sheńber proyeksiyalar.
Keń mániste polikonik proyeksiyalarǵa Taich proyeksiyası (analitik tárzde anıqlanadı) hám Ginzburg proyeksiyası (sanlı usıllar menen alınǵan) kiredi.

Psevdosilindrik proyeksiyalar. Tuwrıdan-tuwrı psevdosilindrsimon proyeksiyalarda paralleller tuwrı parallel sızıqlar, meridianlar - ortasha tuwrı sızıqlı meridianga salıstırǵanda simmetrik bolǵan iymek sızıqlar (ayqulaqlar, sinusoidlar, giperbolalar, parabolalar, ellipslar hám basqalar ) retinde suwretlengen.
Paralleller arasındaǵı boslıqlar er maydanınıń tegisliktegi suwretiniń qabıl etilgen nızamı menen belgilenedi. Teń maydan proektsiyalarida meridianlar arasındaǵı intervallar uzınlıqtaǵı ayırmashılıqlarǵa proporcional bolıp tabıladı, basqa proektsiyalarda olar orta meridiandan shıǵısqa hám batısqa azayıwı yamasa kemrek kóbeyiwi múmkin.
Psevdosilindrli proektsiyalarda polyus noqat yamasa polyus sızıǵı retinde suwretlengen, onıń uzınlıǵı isten ornatıladı yamasa alınadı. Sol sebepli meridianlar hám paralleller torı ortogonal emes, sol sebepli bul proyeksiyalar teń múyeshtegi bolıwı múmkin emes.

Gauss-Kruger proyeksiyası. K. F. Gauss 1820 -1830 jıllarda orta meridiandagi uzınlıqlardı saqlaytuǵın " ikki" konformal proyeksiyanı islep shıqtı. L. Kruger 1912 hám 1919 jıllarda qos proyeksiyada kórsetilgen tariyp ornına tuwrıdan-tuwrı ellipsoidni kórsetiw usılın usınıs etdi jáne bul proyeksiya Gauss-Kruger proyeksiyası (Gauss-Kruger proyeksiyası ) dep at berildi. SSSRda (Bessel ellipsoidida) 1928 jılda barlıq geodeziya hám topografikalıq jumıslar ushın qabıl etilgen. Ol 1:500 000 den úlken masshtab daǵı topografikalıq kartalardı jarattı hám 1939 jıldan baslap 1:500 000 masshtab daǵı kartalar ushın Gauss-Kruger proyeksiyasınan paydalanila baslandı.
1946 jıl aprel ayında húkimet sheshimi menen Krasovskiy uyqas jazıwlar ellipsoidining ólshemleri hám 1942 yilgi koordinatalar sistemasın xarakteristikalaytuǵın jańa maǵlıwmat sáneleri tastıyıqlandi.
Gauss-Kruger proyeksiyası qatań teń múyeshtegi emes, sebebi ol alınǵanda, Koshi-Riman shártlerinen tek birewi qandiriladigan qatarǵa keńeyiw isletilingen.
Proyeksiya teńlemesine qatardıń taǵı bir qosımsha hadi kiritilse, ekinshi shárt atqarıla baslaydı, aldınlaw saqlanıp qalǵan birinshisi atqarılmaydı.

Proyeksiya óz formulalarında jetkilikli sanlı (7-8) termindi saqlaǵan halda, ámelde teń múyeshtegi boladı, sol sebepli ol tor ortogonalligi hám masshtablar teńligi shártlerin qánaatlantıradı dep shama etiwimiz múmkin.

Gauss-Kruger proyeksiyasında tegisliktegi ellipsoid maydanı meridian zonaları boylap kórsetiledi, olardıń keńligi 6° (1:500000-1:10000 masshtablı kartalar ushın) hám 3° (masshtab 1 kartalar ushın ) :5000 -1:2000).
Meridian hám paralleller zonanıń oraylıq meridianiga hám ekvatorǵa salıstırǵanda simmetrik bolǵan iymek sızıqlar retinde kórsetilgen, lekin olardıń egriligi sonshalıq kishiki, kartanıń batıs hám arqa shegaraları tuwrı sızıqlar retinde kórsetilgen.