O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 18- son ilmiy tadqiqotlar jurnali



Yüklə 1,04 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/5
tarix12.10.2023
ölçüsü1,04 Mb.
#154794
1   2   3   4   5
Ro‘ziyeva Maxliyo Qayumovna (1)

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
18-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.04.2023
o‘zi qolishi kerak. Sobiq GDRda suzuvchilarni saralash taxminan shunday tartibda 
tashkil etilgan edi: birlamchi saralashdan so‘ng 10.000 ta jalb etilgan bollaradan 800 
tasi: dastlabki saralshdan so‘ng – 130-150 ta: oarliq saralashdan song – 20-30 ta: 
asosiy saralashdan so‘ng – 2-3 ta bola qolgan va shulardan, odatda, faqat bitta sportchi 
Olimpiada o‘yinlari hamda joxon chimpionatida muvaffiqyatga erishgan. Sportcha 
saralashni amalga oshirishda morfofunksional, ijtimoiy – psixologik va boshqa 
mezonlarni qo‘llagan holda istiqbolni majmuaviy baxolashni taminlash kerak. Bunda 
ko‘p yillik sportcha saralashning birinchi va ikkinchi bosqichlarida irsiy jihatdan 
belgilangan belgilar asosiy rol o‘ynaydi va mashq qilish tasirida o‘zgaradi. Keyingi 
bosqichlarda ularni axamiyati kamayib boradi hamda mashq qilish natijasida o‘zgarib 
turuvchi sport - texnikaviy, ruhiy va funksional belgilarni ahamiyati ortib boradi 
(Platonov 1997; Volkov 1997; Matveev 1999). Bularning barchasi albatta, istiqbolli 
suzuvchilarni saralash jarayoniga ham tegishlidir. Quyida ularni ko‘pyillik saralash 
jarayoni har bir bosqichlarning vazifa va mezonlariga umumiy tarzda tavsif berib 
o‘tamiz. Birlamchi saralash. Vazifa - har bir bola uchun uni suzish bilan shug‘ullanishni 
maqsadga muvofiqligi aniqlanadi. Asosiy mezonlar : 1) suzish bilan shug‘illanishni 
boshlash uchun qulay bo‘lgan yosh; 2) salomatligida jiddiy nuqsonlarni va sport bilan 
shug‘ullanish uchun monelik qiluvchi kasalliklarga moyillikni yo‘qligi;3) morfotip 
suzish talabalarga mos kelishi: 4) harakatchanlik qobilyatlarini darajasini suzish 
talabalariga muvofiqligi. Dastlabki saralash. Vazifa – yosh suzuvchilarni samarali 
sportcha takomillashuvga qobilyatli ekanligini baxolash. Asosiy mezonlar: 1) 
salomatligida nuqsonlarni yo‘qligi 2) mushak tizimi tuzilishi va imkoniyatlari; Quvvat 
potensiyali analizator tizimlari va harakatlanish kobilyatlarini suzish talabalariga 
muvofiqligi. 3) asosiy funksional tizimlar va mexanizmlarni ratsional mashq qilish 
jarayoni ta’sirida moslanuvchanlik o‘zgarishlariga moyilligi. Oraliq saralash. Vazifa – 
suzuvchilarni ma’lum bellashuv (musobaqa) mashg‘ulotlarida yuqori maxoratga 
erishishi imkoniyatlarini baxolash 
1) yuqori maxoratga erishishi uchun turg‘un motivatsiya. 2) salomatlikda 
muvoffaqatligi sport takomillashtiruviga monelik qiluvchi nuqsonlarini yo‘qligi. 3) 
katta yuklamalarga bardosh berishga ruxiy va fubksional tayyorlik. 4) funksional 
tizimlar va mexanizmlarni kelgusidagi moslanuvchanligi; harakatlanish hislatlarini 
o‘sishi, muhim texnika elementlarini takomillashtirish, muayyan suzish 
mashg‘ulotlarida natijaviylikni belgilab beruvchi taktik va ruxiy tayyorgarlik zaxiralari. 
Asosiy saralash. Vazifa – suzuvchini halqaro toifa natijalariga erishish istiqbolini 
baxolash. Asosiy mezonlar: 1) maxorat cho‘qqisiga erishsishga intilish darajasi va 
bunda salomatlik tomonidan moneliklarni yo‘qligi; 2) turli murakkab natijalarda 
noodatiy yoki noxush iqlim sharoitida, soat mintaqalari o‘zgarishida, o‘rta tog‘ 
sharoitida, ma’suliyatli musobaqalarni ruhan keskin va shiddatli muxitida mashg‘ulot 
va bellashuv yuklamalariga bardosh berishga ruhiy va funksional jixatdan 
tayyorlanganlik; 3) asosiy musobaqalarda keskin raqobat sharoitida erishilgan 
tayyorgarlikni maksimal amalga oshirish hamda bunday musobaqalarda shaxsiy 



Yüklə 1,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin