rahbarlik va nazoratni yaxshi yo‘lga qo‘yilishini ta’minlaydi. Odatda tashkilotning a’zolari, ishlaydigan menejerlar va alohida xodimlar berilgan tizimni ma’lumot uchun qabul qiladilar hamda tashkilot tizimi bilan tanishib chiqadilar, natijada har bir a’zo yoxud bo‘lim birgalikda nima ish bajarish haqida aniq tasawurga ega bo‘ladi. Tashkilot yoki kichik firma ham o‘z tuzilishiga ega bo‘lib unda lavozimlar, bo‘ysunish tizimi, u yoki bu bo‘limni kim boshqarishi aniq ko'rsatilishi lozim. Bunday tuzihsh kompaniya bilan tezda tanishish imkonini beradi. Tizim idoralari rasmiy ravishda o‘matilgan va norasmiy aloqalarda bo‘ladi. Rasmiy aloqalar — bu eng awalo vertikal tarzda — rahbarlik bilan bo‘ysinuvchilar o‘rtasidagi aloqalardir. Ular rahbarlikning va bo‘ysunishning tipiga qarab farq qiladi. Agar rahbarlik to'laqonli bo‘lib, quyi idora quyi faoliyatiga doir barcha masalalarda daxldor bo‘lsa, bu xildagi aloqa muntazam aloqa deb ataladi. Agar rahbarlik cheklangan bo‘lsa, u holda aloqa funksional bo‘ladi. Organlar o‘rtasida vertikal aloqadan tashqari gorizontal aloqalar ham mavjuddir. Bu muvo- fiqlashtirish, kooperatsiyalash tarzidagi aloqalardir. Hokimiyatga tayanadigan 41
rasmiy aloqalar boshqaruv tizimida asosiy o‘rinda turadi. Lekin norasmiy aloqalar ham muhim ahamiyatga egadir. Ta’minotchilar va mahsulotni iste’mol qiluvchilar, tadqiqot va ishlab chiqarish tashkilotlari, ilmiy va o‘quv muassasalari o‘rtasidagi ko‘p yillik bevosita aloqalar ijobiy ahamiyatga ega. Ammo norasmiy aloqalaming salbiy jihatlari ham bor, masalan, guruhbozlik va shunga o‘xshash ko‘rinishlar ham yo‘q emas. Bosqichma-bosqich bo‘ysunish — bu tizimda rasmiy va norasmiy aloqalar bilan birlashtirilgan idoralaming vertikal va gorizontal tartibga solingan
