Samarqand davlat universiteti umumiy psixologiya kafedrasi pedagogika va psixologiya fanlarini o

Davra stoli usuli pedagogikaga siyosatshunoslikdan kirib kelgan. «Davra stoli» siyosiy va ilmiy yo’nalish namoyondalari tomonidan tashkil qilinadi. Fikrlar almashinuvi qandaydir tegadigan nuqtalarini topishga imkon beradi, chunki ularning keyingi faoliyatida umumiy xulosani yo’naltirishga – ilmiy haqiqat yoki siyosiy turg’unlikka erishishga xizmat qiladi.
Dumaloq stol usuli o’qitishning nazariy muamolarni turli ilmiy aspektlar, turli kasb mutaxassisliklari yordamida muamoni ko’rib chiqishning samaradorligini oshirishda qo’llaniladi. Mana masalan, yuridik fakulteti talabalari uchun psixologiya bo’limida yurist shaxsi va faoliyatini o’rganayotgan talabalar uchun psixologiya o’qituvchisi «jinoiy xulq psixologiyasi» mavzusi bo’yicha seminar mashg’ulotini davra stoli usuli bo’yicha tekshirdi. Mashg’ulot davomida jinoiy xulq kafedrasidan yurist- o’qituvchi bilan bir xilda savollar berib fikrlarni aniqlashtirdi, izoh berdi, misollar keltirdi.
Psixologiya o’qituvchisi esa «davra stoli»da boshlovchi hisoblandi, yurist - o’qituvchi fikrlarga ketma-ketlik bilan qo’shimchalar qildi. Bu zarur edi, chunki huquqiy savollar ayniqsa insonlarning aniq huquqlari (jabrlanuvchi yoki jinoyatchi, sudya, guvoh va hokazo) psixologik bahoni insonlarning jinoiy xulqni bu tomoni butun mashg’ulot predmeti hisoblanadi, zero talaba yuristlarni jinoyatchilikni nafaqat huquqiy tomoni balki, psixologik tomoni ham qiziqtiradi. Bunday psixologik savollarni muhokamasi nafaqat yuridik fan vakili qatnashganligi uchun, balki jinoyatchilik borasidagi o’zlarining huquqiy bilimlarini psixologik tahlil uchun material sifatida qo’llash mumkin bo’lgani uchun ham faol o’tdi.
Shu yo’l bilan mavzu ikki tomondan ko’rib chiqildi – ya’ni xuko’qiy va psixologik, shuning uchun mavzu chuqur o’zlashtirilidi. Bu imtihonda o’z isbotini topdi. Boshqa mavzulardan ko’ra, talabalar berilgan mavzudan misollar keltirishdi. Ayniqsa imtihon payitida biletda qanday savol qo’yilishidan qat’iy nazar davra stolida muhokama qilingan jinoyat xulq masalalari atroflicha ochib berildi. Yurist shaxsi va faoliyati psixologiyasi yaxshi o’zlashtirilganini ko’rsatdi. Davra stoli usuli boshqa shaklda ham qo’llaniladi.
Masalan, psixolog guruhi bilan o’quv-metodik konferensiyani davra stoli usulida o’tkazishi mumkin. Muhimi umumiy psixologik ham sosiologik chuqur tahlil talab etiladigan, mutaxassislik doirasida qiziqishlari jihatidan har tomonlama ko’rib chiqiladigan (ayni vaziyatda psixologik) mavzu tanlash kerak. Boshqa oliy o’quv yurtidan psixologiya mutaxassisligi bo’yicha taqlif qilingan o’qituvchi va talabalar guruhi bilan shunga o’xshash mashg’ulot o’tkazilgan. Masalan: Davra stoli amaliyotda xalqaro Oliy o’quv yurtlari bilan hamkorlikda o’tkazilgan. Germaniyalik yoki Fransiyalik psixolog-talabalar bilan Rossiyalik psixolog talabalar o’rtasida ijtimoiy psixologik muamo millatlararo munosabatlar muamosi muhokama qilindi.
Davra stoli usulini psixologiyani o’qitishda turli-tuman shaklini amalga oshirish mumkin. Agar bu borada muhim shart ya’ni uni qat’iy kuzatib borish – bu anglangan zaruriyat ko’p qirrali nazariy muamolarni diqqat markazdan amaliy hayotdan gavdalantirib ko’rib chiqishni yoddan chiqarilmasa buldi. Agar bunday zaruriyat yo’q yoki bor bo’lsa, lekin har tomonlama anglanilgan bo’lsa, unda davra stoli odatiy, har kim o’zinikini gapiradigan seminarga aylanib qoladi va konkurensiya bo’la olmaydi.