Səlahəddin Xəlilov

Elm  və onun təşkilati formaları 
 
 
- 49 -
koranə  dağıtmaq  praktikasına  son  qoyuldu.  Bu 
tendensiyanın  neobolşevik  mahiyyətini  çox  düzgün 
qeyd  edən  Elçin  Əfəndiyev  onun  ədəbiyyatımıza 
vura biləcəyi ziyanların da qarşısını almağa çağırır.  
Yeniliyi,  müstəqilliyi,  azadlığı  “sovetdən  nə 
qalıbsa dağıtmaq” kimi başa düşənlər təbii ki, təkcə 
iqtisadiyyatda  yox, başqa sahələrdə də var idi. Mən 
Yazıçılar  İttifaqını  ləğv  etmək  tərəfdarlarının  arqu-
mentləri ilə yaxşı tanış deyiləm. Amma Elmlər Aka-
demiyasının da keçmişin qalığı kimi qiymətləndiril-
məsi  və  ləğvi  haqqında  düşüncələr  mənə  yaxşı  bəl-
lidir.  
İqtisadiyyatla  yanaşı,  elmi,  ədəbiyyatı,  təhsili 
və  ümumiyyətlə  istənilən  ictimai  həyat  sahəsini 
əhatə edən mərkəzləşmiş idarəetmə sistemi, əlbəttə, 
məhz  sosializm  üçün  spesifik  bir  cəhət  idi.  Amma 
onun  çatışmazlıqları  ilə  yanaşı,  üstünlükləri  də  var 
idi. Xüsusilə elm sahəsində dövlət tərəfindən maliy-
yələşdirmə  və  mərkəzləşdirilmiş  fəaliyyət  prinsipi 
elmin  inkişafı  üçün  böyük  hərəkətverici  qüvvə  idi. 
Kapitalizm cəmiyyətindəki alimlər də məhz belə bir 
şərait  arzu  edirdilər.  A.  Eynşteyn  deyirdi  ki,  elm 
adamı  gərək  qazanc  barədə  düşünməli  olmasın, 
onun bütün maddi ehtiyacları və qayğıları üzərindən 
götürülməlidir.  Buna  uyğun  model  isə  məhz  sosia-
lizm  cəmiyyətində  formalaşdırılmışdı.  Və  sosializ-
min  bu  üstünlüklərindən  bəhrələnmiş,  dövlət  tərə-
findən  maliyyələşməyə  vərdiş  etmiş  alimlər  üçün 

---