Şeyxül-islam Muhəmməd ibn Abdul Vahhab

Allahdan qorxmursunuz?”  

(Yunus, 31) 

 

 

Bu islam dininin ən mühüm qaydalarındandır, hansıları elm tələbəsi başa düşməlidir ki 

ibadət  və  tövhidin  mənasını  düzgün  dərk  etsin.  Bu  o  tövhiddir  ki,  Allah  ona  görə 

kitablar nazil edib və rəsullar göndərib. Əhli Sünnə vəl Cəmaa alimləri tövhid elmini 3 

(üç) qismə bölümlər 

 

1.  Tövhid rububuiya 

2.  Tövhid uluhiya 

3.  Ad və sifətlər tövhidi 

 

 

Bu iki qismdə olan fərqi başa düşmək üçün (rububiya və uluhiya) biz bu sözlərin lüğəti 

mənalarına müraciət etməliyik. 

 

---

 

15

Rububiya  –  “rabbə”  ( ّبر)  sözünün  masdarıdır.  Ərəb  dili  lüğəti  kitabında  (Məqayisi 

lüğə)  –  nəisə  düzəldən,  islah  edən,  və  onun  üzərində  olan.  Rəbb  –  yəni  Mülk  Sahibi, 

Xaliq, nəyəsə sahib olan. Allah Subhanə və Təalə öz məxluqların hallarını düzəldəndir.  

 

Rəbb  sözünün  şəriət  tərifini  şeyxul-islam  İbn  Qayyim  Al-Cauziya 

)

ﻰﻟﺎﻌﺗ  ﷲ  ﮫﻣﺣر

(

  verib 

(“Bədəi fauaid”) – (“Misli olmayan faydalar”): 

 

Rəbb

 – Seyiddir, Mülk sahibidir, Nemət verəndir, tərbiyə edəndir. İslah edəndir. 

Və Uca Allah əlbəttə ki bütün bu təriflərlə adlandırılır. 

 

İbn  Qayyim 

)

ﻰﻟﺎﻌﺗ  ﷲ  ﮫﻣﺣر

(

  bu  təriflərinə  əlavə  etmək  olar  ki  Rəbb  həyat  verən  və 

həyatdan  məhrum  edəndir,  halal  edən  və  haram  edəndir.  Və  bu  mənaları  heç  bir 

məxluqa vermək olmaz.  

   

Və o müşriklər ki Rəsulullah (مﻠﺳ و ﮫﯾﻠﻋ ﷲ ﻰﻠﺻ) onlara islam dinilə göndərilmişdir bütün 

bu mənaları təsdiq edib iqrar edirdilər.  Yəni onlar, Allaha rububiyyə tövhidində şərik 

qoşmurdular.  Yaradılmışlardan  elə  bir  kəs  yoxdur  desin  ki,  Allahla  bərabər  kimsə 

yaradır,  ruzi  verir,  həyat  verib,  alır  (ateist,  kommunistlərdən  başqa).  Və  müşriklər  də 

buna inanırdılar.