«Sosiologiya» Fənni Üzrə Kollokvium
Suallarının Cavabları
Sıra
№
1
Sosiologiya elminin meydana gəldiyi tarixi şərait
«Sosiologiya» anlayışı latın dilində «societas» (cəmiyyət) və yunanca
«loqos» (söz, təlim) sözlərinin birləşməsindən meydana gələrək ən ümumi
mənada cəmiyyət haqqında elm deməkdir. Bəşər tarixinin bütün
mərhələlərində insanların yaşayıb, fəaliyyət göstərdikləri cəmiyyətin dərk
edilməsinə və ona münasibət göstərilməsinə tələbatı təbiidir. Cəmiyyətin
inkişafına, siyasətə, əxlaqa, elmə, dinə və incəsənətə dair maraqlı və orijinal
fikirlər qədim Hind, Çin və yunan filosofları, orta əsrlərin və Yeni dövrün
mütəfəkkirləri tərəfindən irəli sürülmüşdür. Buna görə də keçmiş dövrün
hər bir böyük mütəfəkkiri özünün fəlsəfi sistemi çərçivəsində eyni zamanda
öz ictimai baxışlarını da əks etdirmişdir. Müstəqil elm sahəsi kimi isə
Sosiologiya XIX əsrdə formalaşmışdır. Bu elmin «atası» haqlı olaraq 1817
– 1824-cü illərdə XIX əsrin böyük utopik sosialistlərindən biri hesab olunan
Anri Sen Simonun şəxsi katibi işləmiş, fəlsəfədə pozitivizm cərəyanının
banisi olan fransız mütəffəkkiri Ogüst Kont (1798-1857) hesab edilir. XIX
əsrin 40-cı illərindən etibarən O.Kont öz tədqiqatlarında yeni termindən-
Sosiologiyadan istifadə etməyə başladı. Həmin terminin məzmunu təbiidir
ki, ötən 150 il ərzində xeyli dəyişmişdir. Çünki, cəmiyyət inkişaf etdikcə
həyat dəyişdikdə onu öyrənən elm də inkişaf etməli və dəyişməlidir.
2
