Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Pərdə

---

Milli Kitabxana

125

ŞAHSƏNƏM VƏ GÜLPƏRİ

Bir pərdəli, üç şəkilli pyes

İŞTİRAK EDƏNLƏR

P i n ə ç i Q a f a r.

Ş a h s ə n ə m - onun arvadı.

M i r z ə F ə r ə c-küçə məktub yazanı.

G ü l p ə r i -onun arvadı.

A x u n d M o l l a Q a s ı m.

BİRİNCİ  ŞƏKİL

Pinəci Qafarın otağı. Yoxsul, zəhmətkeş otağı mənzərəsi. Pinəçi Qafar başmaq

yamayarkən oxuyur, Şahsənəm də tikiş tikir.

Pinəçi mənəm, işləməsəm, mədarım keçməz mənim.

Bu qışı burda qaşlamasam, mədarım keçməz mənim.

Ş a h s ə n ə m. Qafar, bircə o oxumağı kəs, mənə qulaq as.

Q a f a r. Buyur, kəsdim, nə deyirsən?

Ş a h s ə n ə m. Onu deyirəm ki, mən kimdən əskigəm?

Q a f a r. Arvad, nə demək istəyirsən? Başa düşmürəm.

Ş a h s ə n ə m. Çox yaxşı başa düşürsən. Ancaq özünü anlamazlığa qoymusan.

Q a f a r. A nadürüst balası, sən nə dedin ki, mən də başa düşəm.

Ş a h s ə n ə m. Deyirəm ki, kimdən əskigəm?

Q a f a r. Allahu əkbər, a Tıntın Həsənin qızı, Teleqraf Güllünün balası. Axı sən

nə deyirsən ki, mən başa düşüm.

Ş a h s ə n ə m. Bəli, mən deyirəm ki, kimin arvadından əskigəm?

Q  a  f  a  r. Əstəğfürullah.  Lənət  şeytana.  A  mürtədin  qızı,  elə tutuquşu  kimi

təkrar  edirsən  ki,  mən  kimdən əskigəm,  mən  kimdən əskigəm.  Bunu  keç,  bunu

eşitdim, sözünün dalını söylə.

Ş a h s ə n ə m. Belə sözümün dalı da budur, qabağı da. Mən kimdən əskigəm?

---

Milli Kitabxana

126

Q  a  f  a  r.  Lənət  sənə,  kor  şeytan.  Arvad,  aydınca  de  görüm,  məndən  nə

istəyirsən? Səni başa düşə bilmirəm.

Ş a h s ə n ə m.  Qafar,  görürəm, əllərin  qabar  olan  kimi, beynin  də

qabarlayıbdır. Başına söz girmir.

Q a f a r. Axır sən mənə nə deyirsən ki, mənim də beynimə girməsin.

Ş a h s ə n ə m. Belə mən onu deyirəm ki, mən kimdən əskigəm. Məşədi İbadın

arvadı Keçəl Püstədənmi? Kərbəlayı Qulamın arvadı Cızdalan Nabatdanmı? Yoxsa

dəllək Kərbəlayı Cəfərin arvadı ağzıəyri Fatmadanmı? Di cavab ver.

Q a f a r.  Hə,  beləcə,  indi  başa  düşdüm.  Sən  mənnən  paltar  davası  eləyirsən,

eləmi?

Ş a h s ə n ə m. O da var. Amma indiki davam başqa şeydir.

Q a f a r. Onda başla gəlsin.

Ş a h s ə n ə m.  Yaxşı,  a  Qafar,  niyə məni  "Şah  İsmayıl",  "Eşq  və intiqam",

"Hacı Qara" ya aparmırsan?

Q a f a r. Ay rəhmətliyin qızı, barı ziyarətin birini de, mən də görüm başıma nə

çarə qılıram.  Bu  kasadlıq  vaxtda  mən  səni  üç  ziyarətə necə aparım,  arvad,  Şah

İsmayılın  qəbri  uzaq  ölkədədir.  O  ki  qaldı  "Eşq  və intiqam",  "Hacı  Qara"

ziyarətgahlarına,  onların  nə adlarını  eşitmişəm,  nə də müqəddəs  qəbir-şəriflərini

görmüşəm.

Ş a h s ə n ə m. Yaxşı, a Qafar, bəs bilmirsən, onda hər axşam sən də, dostun

Mirzə Fərəc  də evdən  çıxıb  bir  də gecə yarısı  gəlirsiniz.  De  görüm,  haradan

gəlirsiniz?

Q a f a r. Arvad, sənə min dəfə demişəm, minbir dəfə də deyirəm: biz hər gecə

Məşədi Əlibalanın çayçı  dükanına  yığışırıq.  Orada  dərviş  baba  şirin-şirin

hekayələr,  maraqlı  nağıllar  söyləyir,  biz  də qulaq  asırıq.  Sonra  da  qəsidə oxuyur.

Dinləyib axirət üçün savab qazanırıq. İndi gecələr haradan gəldiyimizi bildinmi?

Ş a h s ə n ə m. Bu şirin dil ilə məni aldada bilməzsən. O günü mən də, Gülpəri

də hamamda  idik.  Tratirdən  (teatr.)  söhbət  açıldı.  Məşədi  İbadın  arvadı  Püstə

əllərini  belinə qoyub  bizə fors  atırdı.  Loğa-loğa  danışıb  deyirdi  ki,  ay  yazıqlar,

allah  sizi  piti  bişirməyə,  cəhrə əyirməyə yaradıbdır.  Siz  evdə qalıb  gecə-gündüz

işləyirsiniz, ərləriniz  də tratirlarda  kef  çəkirlər.  "Şah  İsmayıl"  oyununa  getdim,

Mirzə Fərəc  ilə Usta  Qafarı  orada  gördüm.  "Eşq və intiqam",  "Hacı  Qara"

oyunlarına getdim, yenə də onları orada gördüm.

---