Termiz davlat universiteti tojik filologiyasi va sharq tillari kafedrasi

Tayanch so‘zlar:

Doneshju, doneshyor, doneshgoh, doneshkade, poytaxte Iron, xyobone inqelob, dust samimiy, tashrif bo’rdan, tashrif doshtan.

حل مشکل یک دوست

اسم من پرویز است. من در تهران پایتخت ایران زندگی میکنم. خانه پدر من در خیابان انقلاب است. خیابان انقلاب خیلی طولانی است. من هنوز با پدر و مادرم زندگی میکنم. یکی از سه اُطاق منزلمان در اختیار من است. اُطاقم یک پنجره رو به خیابان دارد. یک پنجره اُطاق نشیمن به حیاط و دیکری به خیابان باز میشود. در حیاط منزلمان یک حوض کوچکی است و در آن چند ماهی قرمز شنا میکنند. سه درخت هم در خیابان وجود دارد: یکی چنار و دوتای دیگر سیب است. بهار و تابستان برگشان سبز است و با آغاز فصل پاییز کم کم زرد میشود.

من در دانشگاه تهران در رشته ادبیات فارسی درس میخوانم. منزل من به دانشگاه نزدیک است. و من هر روز این راه را پیاده میروم. دوست صمیمی من نادر است. نادر هم در دانشگاه تهران درس میخواند. رشته او تاریخ سیاسی است. خانه نادر از دانشگاه دور است.

امروز من مثله همیشه از خانه خارج میشوم. ناگهان صدای تلفن بلن میشود. این نادر است که به من تلفن میزند. معلوم میشود که آنها امروز به یک خانه جدیدی اثباب کشی میکنند. خانه جدیدشان بزرکتر از قبلی است و در خیابان طالقانی قرار دارد.

پرویز در دفتر گروه آموزشی را بازمیکند.

سلام ، اجازه می فرمایید؟

– سلام خواهش می کنم، بفرمایید.

– حالتان خوب است، خانم؟ ببخشید، آقای دکتر باستانی تشریف دارند؟

–آقای دکتر باستانی ؟

– الان تشریف ندارند ولی ... آه، ایشان دارند تشریف میارند.

دکتر باستانی از راه میرسند و پرویز جلو رفته می گوید:

– سلام آقای دکتر!

– سلام.

– حالتون خوبه، آقای دکتر ؟ ببخشید، من دوست نادر محمدی هستم. ایشان گرفتاری دارند و سر کلاستان نمی اید. این را که بنده خدمتتان رسیدم و این مطلب را خدمتتان عرض میکنم.

گرفتاری ؟ انشا الله خیره، گرفتاریش چیست؟

– آنها خانه جدیدی خریدند و امروز اسباب کشی میکنند.

– مبارک باشد، در این صورت غیبتش مُوَجه است. فردا که میاد؟ فردا هم با من درس دارد.

فکر میکنم حتماً میاید. به من گفت فقط امروز نمی اید.

– بسیار خوب.

–اُستاد امری نیست؟

– نه، پسرم، موافق باش، خدا حافظ.

– خدا حافظ.

Eronda rasmiy va norasmiy so‘zlashuvda familiya oldidan unvon aytiladi: آقای دکتر شفعی oqoye do‘kto‘r Shafi’i, آقای مهندس محمدی og‘oye mo‘handes Mo‘hammadi.

Eronda vaziyatga qarab salomlashish o‘zgaradi: سلام علیکم salom aleyko’m –betaraf salomlashish bo‘lib barcha uchun ishlatiladi. Yoshlar o‘zidan kattalarga va bir-birlariga uning qisqa shaklidan foydalanishadilar: سلام salom السلام علیکم as-salomu aleykom esa katta hurmatga ega bo’lgan kishilarga nisbatan qo‘llaniladi. Yuksakmartabalikishilarbilansalomlashganda: سلام عرض می کنم salomarzmiko‘namdebsolomlashiladi.

Erondabirkishibilanbirkundanechamartauchrashsangizshunchamartasalomlashishodat.Qayta uchrashganda albatta: سلام حالتان خوبه salom, holeton xube خسته نباشید xaste naboshid – hormang.

Suhbattugaganliginibildirishdaquyidagiso‘zlarishlatiladi امری ، فرمایشی ندارید amri, farmoyeshi nadorid – menga xizmatingiz yo‘qmi?قربان شما qo‘rbone shomo – qurboning bo‘lay yoki دیگه عرضی ندارم dige arzi nadorm – boshqa gapim yo‘q deb javob beriladi.

1-topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering.

پرویز کجا زندگی میکند؟ خانه اش کجاست؟ اسم دوستش چیست؟ منزلش کجای تهران است؟ منزلش چند تا اُطاق دارد؟ در حیاطشان کدام درخت میروید؟ در فصل پاییز چه میشود؟ نادر با چه کسی صحبت میکند؟ چرا نادر سر درس نمی اید؟ اُستادش با کی صحبت میکند؟ نادر در دانشگاه چه درس میخواند؟

2-topshiriq. Quyidagi gaplarni fors tiliga tarjima qiling.

Nodir do‘stining ismi nima? U qayerda yashaydi? Parviz qayerda yashaydi? Uylarida qanday xonalari bor? Ularning hovlisida nimalar bor? Nodorning uyi Universitetdan uzoqmi? U Universitetda nimani o‘rganayapti? Uning o‘qituvchisi kim? Uning oilasi bugun nima qilayapti? U nima uchun bugun darsga kelmaydi? U kafedrada kim bilan suhbatlashayapti? Undan nima so‘rayapti? Kafedraga kim kelyapti?

3-topshiriq. Quyidagi so’z va gaplarni yozing va o’zlashtiring.

شب به خیر!

روزتون به خیر!

روزتون خوش!

شب تون خوش!

	من صبح کار میکنم. صبحانه نمیخورم	صبح/صبحانه	۱
	صبح به خیر مادر !	صبح به خیر	۲
	ظهرتون به خیر!	ظهر به خیر	۳
	عصر شما به خیر!	عصر به خیر	۴
	شب به خیر دخترم	شب به خیر	۵
	شغل پدر شما چیه؟	شغل	۶
	من دیروز ناراحت بودم، اما امروز خوشحالم.	بودم	۷
	ساعت دو کرسنه بودم، اما الان گرسنه نیستم.	نبودم	۸
	الان گرسنه نیستم.	الان	۹
	شهر تهران پایتخت جمهوری اسلامی ایران است.	تهران	۱٠
	دانشگاه ما در خیابان نوایی واقع است.	دانشگاه	۱۱
	نادر دوست صمیمی من است.	دوست صمیمی	۱۲
	در حیاط منزلمان یک حوض کوچکی هست.	منزل	۱۳
	آنها خانه جدیدی خریدند و امروز اسباب کشی میکنند.	اسباب کشی	۱۴

4-topshiriq. Quyidagi so’lardan gaplar tuzing.

درس میخوانم ،من در دانشگاه تهران ، در رشته ادبیات فارسی.

نزدیک ،به دانشگاه ،منزل ،من ،است.

راه را،هر روز، این پیاده،و من ،میروم.

دوست ،من ،نادر،صمیمی، است.

دانشگاه تهران ،نادر هم ،در درس میخواند.

سیاسی ،رشته او، تاریخ ،است.

دور، از دانشگاه ،خانه نادر،است.

از خانه،مثله همیشه ،خارج ،امروز، من ،میشوم.

صدای، ناگهان ،بلن ،تلفن ،میشود.

به من،این نادر، تلفن، است که، میزند.

آنها،معلوم میشود که، امروز به یک،جدیدی ،خانه ،اثباب کشی میکنند.

بزرکتر، خانه جدیدشان، از قبلی است ،طالقانی،و در خیابان، قرار دارد.