Texnologiya va

Mavzu yuzasidan topshiriqlar
l.Y o g 'o ch
va 
metallga 
ishlov 
berish 
jarayonlan 
xalq 
hunarmandchiligi ishlari bilan uyglm lashtirilgan holda bajarilishini 
tushunliriiig.
7.4. Yog‘ochga ishlov berishga oid xalq hunarmandchiligi sohalari
O r ta Osiyoda naqqoshlik san'ati qadimdan dunvoga mashhur 
O 'tm ishda ota-bobolanmiz k o rg a n muhtasham binolar hozirgi 
kimgacha maftunkor jilvasini yo‘qotmagan Yuksak did bilan ishlangan 
naqshlar bizni hayratga solib kelmoqda.
Milliy naqshlarimiz nihoyatda boy mazinunga ega. Oddiy qoshiq, 
lagan, quticha, sandiq, beshik, cholg‘u asboblari, uy-ro‘zg ‘orlaridan 
tortib turar joy va jam oat binolarining devor hamda shiftlanga solingan 
naqshlar insonni hayratga soladi, uni o'ylantiradi. B u,go‘zal naqshlar 
ajoyib naqqoshlar tomonidan yaratilgan b o iib asrlar davomida bunyod 
topdi, rivojlandi, m e’morchilik hamda tasviriy san'at b o g lan g an holda 
takomillashib bordi.
Naqsh - arabcha tasvir gul degan ma nom anglatadi. Tabiatdagi 
o'sim liklar qush va jonivorlarga qiyoslab chizilgan shakl va boshqa 
element!arm т а ’lum tartibda takrorlanishidan hosil qilingan bezakdir 
Ganjkorlik, 
kandakorlik, 
kashtado‘zlik, 
zardo:zlik, 
kulolchilik.
129

---

zargarlik, gilam tikish, to'qim achilik, panjaralar va h.klarda har xil 
y o 'llar bilan naqshlar solinadi
Madaniyatning rivojlanishi natijasida rassomlik va naqqoshlik 
ajralib chiqdi ham darivojlandi. Naqqoshlik h arb ir davlatning uziga xos 
muhitida: geografik o'rn iga o'sim lik dunyosiga kura rivoj topdi. 
Masalan: arman va gruzinlarda uzum va uzum bargi, qirg iz va 
hokazolarda mol shoxi, tojik va o ‘zbeklarda anor, bodom gullari rainziy 
naqsh tariqasida ishlatilinadi.
Naqqoshlikda ishlatilinadigan naqshlar tuzilishiga k o ‘ra - islimiy 
va gifix naqshlarga bo'lm adi Islimiy naqsh - tabiatdagi barg, daraxt 
buta, baliq va h.k tasvirlar tushiriladi.
Girix naqsh - geometrik naqsh turlaridan biri b o lib , jigal, tugun 
degan m a’noni anglatadi. Girix naqsh murakkab naqsh turi. U to 'g 'ri 
ehiziq, egri chiziq va aralash chiziqlardan tashkil topgan girixga 
bo lm ad i