Toshkent 2020 yil



Yüklə 8,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə39/452
tarix02.12.2023
ölçüsü8,64 Mb.
#171372
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   452
EKOLOGIYA. Дарслик.2020.Muftaydinov

 
 
II.2.2-jadval 
I s s i q l i k z o n a l a r i
 
Ekvatorial 
iqlim 
zonalar 
Tropik iqlim 
zonalar 
Subtropik 
iqlim zonalar 
O‗rta iqlim 
zonalar 
Qutbiy iqlim 
zonalar 
Ekologiyada atrof – muhitning issiqlik holati harorat orqali ifodalanadi, 
buning uchun 100°S shkalasi ishlatiladi. Geografik rayonlarning issiqlik bilan 
ta‘minlanishi, umumiy iqlim ko‗rsatkichlari bilan belgilanadi. Ular joyning 
o‗rtacha yillik harorati, absolyut maksimum va absolyut minimum, eng issiq va 
eng sovuq oylarning o‗rtacha haroratlaridir. 


Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
40 
 
Haroratning keng diapozoniga chidamli turlar – evriterm turlar, 
haroratning tor diapozoniga chidamli turlar -stenoterm turlar deyiladi. 
Harorat – o‗simlik va hayvonot olamining zonal tarqalishini belgilovchi omil 
bo‗lib xizmat qiladi. 
Xarakterli tabiat zonalari 
biom deyiladi
. Biomlar
geografik 
va vertikal zonalar
bo‗yicha tarqalish tamoyili ( II.2.3-jadval) ga bo‗ysinadi.
Harorat o‗simlik va hayvonlarning o‗sishi, taraqqiy etishi, morfologik 
belgilari va hayvonlarning hulqiy reaktsiyalariga to‗g‘ridan - to‗g‘ri ta‘sir qiladi. 
II.2.3-jadval 
B i o m l a r n i n g
 
 t a r q a l i sh i
 
Geografik zonalar: 
tundra, o‗rmon, dasht, yarim cho‗l, 
cho‗l 
Vertikal zonalar

cho‗l, adir, tog‘, yaylov
 
Organizmlarning tana harorati muhit haroratga bog‘liq. Undagi modda 
almashinuv jarayonlarining o‗tishi ham o‗sha muhit haroratga bog‘liq. Haroratning 
10°Sga ko‗tarishi, reaktsiyani 2-3 marta tezlashtiradi. (Van–Goff qonuni
). 

Yüklə 8,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   452




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin