Toshkent irrigatsiya va qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti

Operatsiya mazmuni	kirim		chiqim
qoldiq
Miqdor i	summasi	miqdori	summasi		miqdori	summasi
	Oy boshiga qoldiq	—	—	—	—		1500	1560000
1.	Asosiy ishlab chiqarishga berildi	-	—	400	416000		1100	1144000
2.	Mol etkazib beruvchilardan qabul qilindi	500	520000	—	—		1600	1664000
3.	Yordamchi ishlab chiqarishga	—	—	800	832000		800	832000
4.	Ma'muriyatga berildi	—	—	200	208000		200	624000
Oborot		500	520000	1400	1456000		200	624000

1030-"Yoqilg‘ilar" schyoti bo‘yicha
Analitik schyot kodi: 1033
Mahsulot nomi: Ko‘mir
Bahosi: 60000 so‘m
O‘lchov birligi: tonna

№	Operatsiya mazmuni	Kirim		chiqim			qoldiq
		miqdori	summasi	miqdori	summasi	miqdori		summasi
	Oy boshiga qoldiq	—	—	—	—	40		600000
1.	Asosiy ishlab chiqarishga berildi	—	—	—	—	—		—
2.	Mol etkazib beruvchilardan qabul qilindi	—	—	—	—	—		—
3.	Yordamchi ishlab chiqarishga	—	—	—	—	—		—
Oborot

Keltirgan misollardan ko‘rinib turibdiki, tegishli analitik schyotlarning oboroti va oxirgi qoldiqlari tegishli sintetik schyot ma'lumotlariga barobardir.
Sintetik va analitik (tahliliy) schyotning boshlang‘ich hamda oxirgi qoldiqlari o‘z tavsifi bo‘yicha analitik schyotlardagi tegishli qoldiqlarning umumiy summalariga teng bo‘lishi kerak.
Bu qoida shundan kelib chiqqanki, analitik schyotlar sintetik schyotlar ma'lumotlarini faqat batafsil ko‘rsatib beradi va unda umumiy ko‘rinishda aks ettirilgan mablag‘larning tarkibiy qismlarini ko‘rsatadi. Bu qoidaga ko‘ra, masalan, sintetik schyotdagi debet qoldiq uning rivojiga yuritiladigan analitik schyotlardagi barcha debet qoldiqlarning umumiy summasiga teng bo‘lishi kerak.
Sintetik schyotning debeti va krediti bo‘yicha aylanma summalari tahliliy schyotlari bo‘yicha aylanmalarning tegishli summalariga teng bo‘lishi kerak.
Bir sintetik schyotning aylanma summasi bilan shu sintetik schyot bo‘yicha ochilgan tegishli analitik schyotlar aylanmalari summalarining tengligi shu bilan shartlanganki, analitik schyotlarga ham xuddi sintetik schyotlardagi kabi o‘sha muomalalarning o‘zi va o‘sha tomoniga yoziladi. Bunda bir nechta analitik schyotlarga yozilgan muomalalar summalari har doim pirovardida shu muomala bo‘yicha sintetik schyotda aks ettirilgan umumiy summani hosil qiladi. Hisobot davri yakunlarini chiqarish paytida sintetik va analitik schyotlarning ko‘rsatkichlari albatta solishtirib tekshirilishi kerak, chunki yo‘l qo‘yilgan nomuvofiqlikni topish va to‘g‘rilash uchun muhimdir.

2.3. Buxgalteriya hisobi ma'lumotlarini umumlashtirish

Xo‘jalik faoliyatiga rahbarlik qilish va buxgalteriya hisobining to‘g‘ri yuritilayotganligini tekshirish uchun har bir mablag‘lar turi, ularning manbalari va jarayonlar bo‘yicha umumlashtirilgan ma'lumotlar zarurdir.
Sintetik va analitik hisobning ma'lumotlarini tekshirishda, ma'lumotlar har oyning oxirida schyotlardan olinadi. Lekin, har bir schyotda hisobning bitta obyekti bo‘yicha ma'lumotlar mavjud bo‘ladi. Barcha mablag‘larni yoki hammasini birlashtirgan xolda, ularning ayrim guruhlarini tavsiflovchi ma'lumotlar bir oydagi qoldiq va aylanmalar yakunini ko‘rsatuvchi aylanma qaydnoma (oborot vedomost)larda mujassamlanadi.
Aylanma qaydnoma (oborot vedemost) bu buxgalteriya hisobi schyotlari yordamida joriy davrda hisobga olingan ma'lumotlarni ma'lum bir vaqtga (asosan bir oyga tuziladi) umumlashtirib ko‘rsatadigan jadvalga aytiladi.
Aylanma vedomostlari ikki xil bo‘ladi:

1. 
   Sintetik hisob sintetik schyotlari bo‘yicha oborot vedomosti;
   
2. 
   Analitik hisob analitik schyotlari bo‘yicha oborot vedomosti.
   

Aylanma vedomostlarida obyektlarning boshlang‘ich qoldig‘i, oy davomidagi xarakati va oy oxirigagi qoldig‘i aks ettiriladi.
Sintetik schotlarda ma'lumotlar umumlashtirilib, faqat pul ko‘rsatkichida ifodalangani uchun sintetik hisob sintetik schotlari aylanma vedomostlari qo‘yidagicha shaklda bo‘ladi: