Urganch davlat universiteti "pedagogika" fakulteti

Yalkin bo‘lub barduqu,
Ko‘nglum angar bog‘layu.
Qoldlm orginj qadg‘uqa,
Ishim uzu yig‘layu.
Mazmuni:
Seviklim yetti uzoq,
Ko‘nglim unga bog‘layman.
Qoldim chuqur qayg'uda,
Uzzu kunlar yig'layman.
(O‘sha kitob. 324-bet.)
Bu baytda ham shoir sevgilisidan yiroqda ekanligi va shu sabab chuqur 
qayg‘uga botgani hamda kun-u tun yig‘lab kun kechirayotganini juda ta’sirli 
ifodalangan. 
Bulnar meni ulas ko’z, 
 Qara mengiz qizil juz.
Andin tamar tugal tuz, 
 Bulnap jana ul qachar 
Ma’nosi: Bu mast ko’zli (seviklim) porloq yuzidagi yoqimli qora xoli bilan 
meni asir qiladi. Xuddi (go’zal) yonoqlaridan shirinlik tomayotganday meni asir 
qiladi-da, so’ng mendan qochadi.
Yor tasviri barcha ijodkorlar ijodida yetakchi o‘rinda turadi. Mazkur 
baytlarda ham Mahmud Koshg‘ariy yorining go‘zal ko‘zlari, yuzidagi dona holi 
juda go‘zal o‘xshatishlar bilan tasvirlaydi. 
Yalvin aning ko’zi,
Yelkin aning o’zi,
Yo’lunayin yuzi
Yardi mening yurak.

---

17 
Sevgilisini maqtab shunday yozadi: uning ko’zi kishi (ko’nglini) ovlaydigan 
sehrgardir. O’zi musofirdir, yuzi to’lin oydir.Qarashi bilan u meni otib, yuragimni 
yordi.Bu kabi o‘xshatmalar asarning qimmatini oshiradi.Badiiyatini juda ham 
go‘zallashtiradi. 
Bardi ko‘zum jaruq, 
Aldi o‘zum qonuqi, 
Qanda erinch qaniqi, 
Emdi uzun uzg‘urur. 
“Ko‘zimning nuri ketdi, mening ruhimni ham olib ketdi.U hozir qayerda 
ekan? Endi meni uyqudan uyg‘otadi.” 
(Ko‘z qorachig‘im(seviklim) ketdi.U ketishi bilan mening ruhimni ham o‘zi 
bilan birga olib ketdi Endi u qayerda ekan?Uning yo‘qligi meni uyqudan 
uyg‘otadi,uyquga yo‘l bermaydi.) 
“Devoni lug‘otit turk” asarinig 1-qismining 81-betida keltirilgan ushbu 
she’rda shoir muhabbat tasvirini chiroyli ifodalar, o‘xshatmalar bilan bayon qilgan. 
Asarda bu kabi muhabbat tasvirlarini ko‘plab uchratishimiz mumkin.