Узбекистон республикаси кишлок ва сув хужалиги вазирлиги

7- BOB. BINO INShOATLAR DAVLAT KADASTRINI YuRITISh 
 

  Bino va inshootlar davlat kadastri, uning mazmuni, mohiyati, yuritish 
tamoyillari. 
   2. Binolar va inshootlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish. 
3. Bino va inshootlar kadastrini yuritishni tashkil etish 
 
1. Bino va inshootlar davlat kadastri, uning mazmuni, mohiyati, yuritish 
tamoyillari. 
     O‘zbekiston  Respublikasi  iqtisodiyotida  bozor  munosabatlarining  rivojlan  borish 
yer munosabatlarini tubdan qayta qurish bilan bir qatorda ushbu yer maydonlari bilan 
mustahkam  bog‘liq  bo‘lgan  ko‘chmas  mulklar,  ya’ni  bino  va  inshootlar  hamda  ular 
bilan bo‘ladigan turli harakatlarni tartibga solishni talab qiladi. Bu esa, o‘z navbatida 
Davlat  kadastrlarining  yagona  tizimi  tarkibida  bino  va  inshootlar  davlat  kadastrini 
yuritilishini taqozo qiladi. 
      Bino  va  inshootlar  davlat  kadastini  yuritsh  tizimi  –  bu  kadastr  axborotlarini 
to‘plash, qayta ishlash, hisobga olish, bir tizimga keltirish, saqlash, yangilab turish va 
foydalanuvchilarga berishdan iboratdir. 
      Binolar vka inshootlar davlat kadasti binolar inshootlardan samarali foydalanishni 
va  ularni  muhofaza  qilishni,  mulk  egalarining  va  shu  ob’ektlardan  boshqa 
foydalanuvchilarning  huquqlarini,  shuningdek  binolar  va  inshootlarga  egalik  huquqi 
va  boshqa  ashyoviy  huquqlar  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilishini  ta’minlash  uchun 
yuritiladi. Binolar va inshootlar davlat kadastri ma’lumotlari barcha davlat organlari, 
yuridik va jismoniy shaxslar uchun majburiy yuridik kuchga egadir. Kadast xujjatlari 
binolar  va  inshootlar  bilan  fuqarolik-huquqiy  bitishuvlarni  amalga  oshirishda,  ularni 
soliqqa tortishda, loyihalashtirishda va boshqa yuridik xarakatlarda huquqiy, iqtisodiy 
va texnik ma’lumotlar sifatida qabul qilinadi. 

---

 
112 
      Binolar  vainshootlar  davlat  kadastrini  yuritish  bu  ob’ektlar  to‘0risidagi  kadastr 
ma’lumotlarini  shakllantirishdagi  ishonchli  xujjatlar  va  boshqa  ma’lumotlardan 
foydalanilgan holda amalga oshiriladi. 
       Bino  va  inshootlarni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazuvchi  shaxslar  davlat  ro‘yxatidan 
o‘tkazishda  qonun  buzilishlarini  bilib  qolgan  taqdirda,  bu  to‘g‘rida  tegishli  davlat 
organlariga,  korxonalar,  muassasalar,  tashkilotlarga  yoki  prokuraturaga  xabar 
berishlari  kerak  bo‘ladi.  Mulk  ega  bo‘lgan  yoki  binolar  va  inshootlarga  ashyoviy 
huquqlarga  ega  bo‘lgan  yuridik  va  jismoniy  shaxslar  ularga  tegishli  binolar  va 
inshootlar  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilganligi  to‘g‘risidagi  xujjatlarga  ega  bo‘lishlari 
kerak.  Odatda  bino  va  inshootni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazish  majburiyati  mulk 
egasiga  yoxud  bino  yoki  inshootga  ashyoviy  huquqlarga  ega  bo‘lgan  shaxsga 
yuklanadi.  Ular  bino  yoki  inshootni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazish  yuo‘yicha  barcha 
yoki ayrim majburiyatlarini  uchinchi shaxslarga yuklashlari mumkin. Bu huquqlar va 
majburiyatlarni bo‘yobga chiqarish qonun xujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi. 
     Binolar  va  inshootlar  meros  qilib  olingan  taqdirda  binolar  va  inshootlarga  egalik 
huquqi  yoki  boshqa  ashyoviy  huquqlar  merosxo‘rga  yoki  davlatga  qonunchilikda 
belgilangan  tartibda  o‘tganda  keyin  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkaziladi.  Binolar  va 
inshootlar  davlat  kadastrini  tashkil  etish  va  yuritish  tuman,  shaxar  ko‘chmas  mulk 
kadastri xizmatiga yuklanadi. Bu xizmat kadastr xujjatlarini va kadastr ma’lumotlarini 
ruxsatsiz olish va oshkor etishdan himoya qilinishini ta’minlashi zarur. 
     Binolar  va  inshootlar  davlat  kadastrini  yuritish  ham  an’anaviy  (kadastr  kitobida 
ro‘yxatdan  o‘tkazish,  kadastr  planiga  kiritish)  ham  avtomatlashtirilgan 
(ma’lumotlarning kompyuter bankini yaratish) usullarda amalga oshiriladi. 
     Binolar va inshootlar davlat kdastrini yuritish uch bosqichda amalga oshiriladi: 

 
bosqich  –  binolar  va  inshootlarning  tuman,  shaxar  darajasidagi  huquqiy, 
xo‘jalik va me’moriy-qurilish  maqomi to‘g‘risida  ma’lumotlar tuplash va 
kadastr kitobida ro‘yxatdan o‘tkazish; 

 
bosqich – ob’ektlarni chizmad joylashtirgan holda kdastr planini tuzish; 

---

 
113 

 
boskich – oldingi bosqichlarda olingan ma’lumotlarni hisobga olgan tarzda 
ma’lumotlarning kompyuter bazasini yaratish. 
       Binolar  va  inshootlar  davlat  kadastri  ma’lumotlari  tumanlar,  shaxarlar  bo‘yicha 
tuziladi, ularning xududi hisobga olish, uchastkalariga bo‘linadi. Tumanlar, shaxarlar 
va  boshqa  aholi  yashash  punktlarining  kadastr  bo‘linishi  chegaralarni  belgilash  va 
xududlarni  tuman  doirasida  yoxud  shaxar,  posyolka  chegaralarini  hisobga  olish 
uchastkalariga  bo‘lishni  bildiradi.  Koraqalpog‘iston  Respublikasiga,  viloyatlarga 
Toshkent  shaxriga,  tumanlar,  shaxarlar  va  aholi  yashash  punktlariga,  shuningdek 
hisobga  olish  uchastkalariga  kadastr  ishlarini  yuritish  maqsadlarida  yagona  tizim 
bo‘yicha kadastr raqami(kodi) beriladi.