Xxxix fəsil Təbiətşünaslıq elmləri Ümumi hissə a Təbiətşünaslıq təhsilinin əhəmiyyəti

Kim.IX.8. Şagird yeni materialların istehsalında və enerji əldə edilməsində kimyəvi reaksiyaların rolunu təsvir edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Müxtəlif tip yanacaqları istilik qabiliyyətlərinə əsasən təsvir edir və qiymətləndirirsə;
  
• 
  Müxtəlif metalların iştirakı ilə baş verən dəyişikliklər reaksiyalarının nəticəsində ayrılmış enerjiləri metalların aktivliyi cərgəsində bu metalların yerləşməsi ilə əlaqələndirirsə (məs., metalların aktivliyi cərgəsində bir-birinə daha uzaq olan metalların cütlüyü, maqniumun və misin iştirakı ilə aparılan dəyişikliklər reaksiyalarında daha çox enerji ayrılır, nəinki nisbətən az uzaqlaşmış cütlərdə, dəmir və misin iştirakı ilə baş verən analoji reaksiyalarda);
  
• 
  Kimyəvi reaksiyaların enerji mənbəyi kimi istifadə olunması misallarını sadalayırsa (məs., kibrit, kimyəvi element, batareya);
  
• 
  Eqzotermik və endotermik reaksiyaları bir-birindən fərqləndirə bilirsə;
  
• 
  Qeyri -ənənəvi yanacaqdan (məs., hidrogen) istifadə etməyin müsbət və mənfi cəhətlərini təsvir edirsə (məs., müsbət-CO₂, işıq ayırmır, mənfi-partlayış təhlükəlidir, saxlamaq üçün sıxılıb kiçildilməsi zəruridir);
  
• 
  Karbonların yanması zamanı hansı birləşmələrin yarandığı barədə mülahizə yürüdürsə;
  
• 
  Metanın yanması nümunəsi üzrə müxtəlif şəraitdə karbonların yanması məhsulları barədə mülahizə yürüdürsə (tam yanma zamanı su və karbon dioksidi (CO₂), tam olmayan yanma zamanı – su və karbonun monoksidi, havasız məkanda yanarkən - su və karbon);
  
• 
  Neft enerjisindən mənbə kimi istifadə olunmasını neftin tərkibində karbonun mövcudluğu ilə əlaqələndirə bilirsə;
  
• 
  Yanacağın əldə edilməsi yollarını təsvir edirsə (məs., təbii qazın əldə edilməsi, neft hasilatı);
  
• 
  Geniş istehlak malları istehsalında neftin rolu barədə informasiya toplayır və təqdim edirsə; müasir insanın həyatında polimerlərin rolu barədə mülahizə yürüdürsə, onlardan istifadə olunmasının müsbət və mənfi cəhətləri barədə fikir söyləyə bilirsə;
  
• 
  Müxtəlif məhsulların (məs., dərmanların, plastik kütlələrin, parçaların, qidaların) istehsalında kimyəvi reaksiyaların rolu barədə mülahizə yürüdürsə.