Yardılamaq, kömək ləmək

 
Daha  
: daği, aşa, çok, yetər, kafi, barha, get - 
gedə\ hava barha qızır: get gedə qızır, daha qızır
 
Daha 
: entek, indik, endik, hənuz, barıp
8
, hənüz, 
hələ, daxı, elə\ beş il barıp gözlə(daha)
 
Daha 
: əlavə, dağısı: dahası, dağısı, dərək 
olmaqlıq, içinə almaqlıq, olar bularda\ ol dağısı: o 
da.
 
Dahi
: egir
sumer,
 sonra, dalı, əgər.
 
Daxı 
: hənüz, daha, barıp
8
, hələ, elə\ beş il barıp 
gözlə(daha). 
Daxı
: həm\ özü daxı gəldi: özü daxısı
8
 gəldi: özü də 
gəldi: özü həm gəldi
 
Dak 
: bənək, xal, dak, tağ, timqil.
 
Daqaza
9
: yüksək, dalyan kimi, boylu bos.
 
Daqmaq
: bağlamaq, dövmək.
 
Dal - dal:
 dalqalı-dalqalı, bıcır - bıcır, biçik - biçik, 
dalqalı - dalqalı, qıvrım – qıvrım, burum burum. 
 
Dal 
: anğır, andır, kök, soy, ata baba, cəddabad
 
Dal 
: tel, darmağ, qol, budak.
 
Dal
: tək, uca, təkəlmiş > dalay.
 
Dala verə
: hiləgər, amaldu
5
, kuvəlik
4
.
 
Dala
15
: düz, tala, bozkır.
 
Dalaq  
: səmiz, ətli\ dalaq qoyun: quyruqlu qoyun.
 
Dalaq qoy
: quyruqlu qoy.
 
Dalamaq
: intiqad etmək, dalınmaq, dalnamaq, 
atdamaq\  dalınan: dalnayan, atdaqan, iyrad tutan.
 
Dalamaq
: sancmaq, taxılmaq
 
Dalan 
: daban, alğı bölmə
3
: ön bölük, ayvan
6
, 
giyəlgə
8
, avız ev, giriş.
 
Dalan
9
 
: dalı oda, dış oda, gözləniş odası.
 
Dalanmaq
: vurulmaq.
 
Dalaşmak:
 talaşmaq, çalışmaq, dallaşmaq, açılmaq, 
ırıldaşmaq, didişmək, qarpışmaq, kavaşmaq, 
bəsləşmək, söz gürəştirmək, dirikmək, dirişmək, 
yarışma, bağlaşma, dartışma, çəkişmə, rəqabət 
bəsərmək: başarmaq ; bəcərmək ; bəsləmək.
 
Dalaşιk 
: tələsik, aşιğιş, aşaç, hövlükmaç, hövlülə
 
Dalavərə
: alavərə.
 
Dalay 
: göl, dərya, dalğa, talay, tarmaq.
 
Dalaylama
12
: öndər.
 
Dalba dal:
 izli izinə, dolma dol, vurha vur, başa baş 
bada bad, padar, tez tez, haydanhay, həsir hüsür, 
çalılıkilən
 
Dalbasa
: ləğv , dalçıktıru
3.7
.
 
Dalbınmaq
: müztərib. 
 
Dalcamaq
9
: çəkilmək, uzaklaşmaq.
 
Dalçıl 
: sürəkli,, izçil, istiqrarlı.
 
Dalda  
: dalga\ dalğalı: girişli, çıkışlı\ dalğan: giriş 
çıkış yeri.
 
Dalda
9
 
: sipər, sığınak.
 
Daldax  
: 
 
Daldax 
: gizli, sinsi, saklı, gizlin, kasırılğan 
3
, tıkıvlı
4,
 
qatılğan, assırınlayın, yaşırın, yaşırılğan
3,
 yaşırınli, 
yaşırın, yaşırun, yuşιrιn, astιrtιn, astan, astırın, 
bildirməy, bükük, örtülü, oğrun, duymadan, örtülü, 
darab
< dar
, çolav
8
.
 
Daldalamaq
9
: sipər etmək.
 
Daldalanmak:
 saklanmaq, duldalanmak, sipər 
almak, sığınmak, sayalanmak\
 
dulda: saya, 
himayə\ d\ tulundurmak: gözdən qapıtmak, gözdən 
gizləmək\ dulundurucu: gizlədən\ dulundurmak: 
əsirgəmək, muzayigə etmək\ dulunmak, gayib 
olmak, görünməmək, batmak (giripmək: > 
qurubmak ?\ dalda: dalga\ dalğalı: girişli, çıkışlı\ 
dalğan: giriş çıkış yeri.
 
Daldamak
5
: seçmək.
 
Daldırmaq
: doldurmaq.
 
Dalga 
: dalda
 
Dalğalı  
: giriş - çıkışlı.
 
Dalğamaq
9
: çevirmək, döndərmək.
 
Dalğan  
: giriş çıkış yeri.
 
Dalğaş
9
 
: çevirmə, döndərmə.
 
Dalğatmaq
9
: çevirmək, döndərmək. dalğanmaq
9:
 
çevilmək, döndərilmək.
 
Dalğın: osanğ
14
: gic, qafil. 
Dalı 
: onqurğa, iki kürək rası, iki kürgin birləşdığı yer\ 
dalına almaq: onqurğasına almaq. 
 
Dalı
: 
- 
1)  
egir
sumer,
 sonra, sonğ, dahi, əgər, peşin, 
keyin
9
,
 
dalış
10
, sonra, anğıra, arka, kürək, sırt\ 
dalısına: anğırınğa
8
, arkasına 
- 
2)
 şişik\ dallanmaq: 
dala dolmaq 
 
Dalıı
12
 
: dalay, darya
 
Dalıqma:
 doluqma, qılığan, həyəcan, dolqunlanma
8
 
 
Dalınmaz
: fərqsiz, sayğarmaz, at qoymaz.
 
Dalış
10
 
: dalı, sonra, sırt.
 
Dalkanış
: dalğanış, dağılış
 
Dalkavuk
: iki üzlü, üzə gülən, şaklaban.
 
Dalqa  
: < tolqunmaq, ğozğalanmaq, qımıldımaq, 
qopmaq, turuzmaq, ırğıldam, təkan, dolqun, dulki
7
, 
dönəməç, dolama, dolayı, qıvrım, qıvrıntı, çevirmə, 
sapma, yuvarlaq, büzük, burum, qatlama, 
tavlancak, tavtar(saç).           
 
Dalqalı - dalqalı
: dal - dal, qıvrım - qıvrım: bıcır - 
bıcır, biçik - biçik, burum - burum.
 
Dalqalı 
: bükülü, əyri, əyri büyrü.
 
Dalqavık
: iki üzlü, şaklaban, yaltaq.
 
Dalqιn 
: dərin, dolqun
 
Dallamaq
: dəlil gətirmək\ dal: çıxan, zuğ\ dəlalət: 
dallaq.
 
Dallanmaq
: dala dolmaq .
 
Dallanmaq:
 dala dolmaq, arkalanmaq, kürəklənmək, 
sırtlanmaq, şişmək 
 

 
sözün özü 
 
 
56
Dallanmaq
: darmaqlanma .
 
Dallı 
: tarmaqlı.
 
Dalmaq 
: batmaq, yorulmaq.
 
Dalpılanmaı
: dalğalamaq, boş sözlər demək. 
 
Dam
 
: çatı
1
, çatır, cədir, çətir
9
, şatır
4
 ( çatır), 
çardak
6.8
, sarlak
3
, çatrat
7
, çatılmış neçə şeydən 
oluşan, üçək, töbə, kıyık, tınıke
5
, üçək
8
. öqüzə
9
, 
səqf .
 
Damağ  :
 təmək.
 
Damax
   : < tanqlay 
?
. 
Damaq 
: azıq.
 
Damar - damar
 olmaq: dartış, ingibaz, damarçaldı.
 
Damar 
: əsl, kök, qeyrət. 
 
Damar 
: özən: qamış, ət ciyərdə olan qatı damar
 
Damar 
: şişik, çay, bulak, damırak.
 
Damarçaldı
: dartış, ingibaz, damar damar olmaq 
 
Damarçı
: xalq həkimi.
 
Damarlanmaq
: köklənmək, kökü tutmaq.
 
Damdurmak
: yandırmak
 
Damən 
: < taban, töbən, ətək.
 
Damğa  
: onqun. alıq.
 
Damıca 
: damcılatqıç.
 
Damınqa
15
: ləkə, bənək
 
Damızlık at
: ayğιr,
 
ərkək at,
 
tuxumluk at
 
 
Damızlıq
: maya.
 
Damka
8
 
: damak
1
.
2
, anğkav
3
.
7
, kentlevük
8
, tanğlay 
 
Damqa 
: (< tamu. tamu
ka.
 tamdurmaq
ka 
: yandırmaq, 
bol; böyük yalımlı ocaq, güclü atəş, cəhənnəm) 
bəlgə, im
 
Damqalamaq:
 bəlgələmək.
 
Damqali
: bəlgəli, imli, markalı
 
Dan 
: ışıq verən, qaranlıqdan qoruyan.
 
Dan
11
 
: çırağ, ışıq, lampa.
 
Dana    
: < tanqa.
 
Dana 
: sığır
1
. dana
2
: ardana. dana 
3
: tüvə, dəvə.
 
Danamaq
: takmaq.
 
Dangi 
: düyün
 
Danğ 
: şöhrət\ danğı daş yaran.
 
Danğamaq
: bağlamaq, evləndirmək.
 
Danğarmaq
: məşvərətləşmək, danışmaq, istişarə\  
danqarlı: məsləhətli, məşvərətli\  danğsız: 
məsləhətsiz\ danğmadan: bildiyin işləmək\  tanğlı - 
tanışlı: məşvərətlə.
 
Danğı 
: ehtiyac. danğlı: ehtiyaclı\ danğı yok.
 
Danğıl 
: xiyavan.
 
Danğqıl
9
: kəsək, qurumuş çamır parçası.
 
Danğmaq
8
: bağlamaq, takmaq, tutmaq (buz).
 
Daniş 
: < tanış.
 
Danışan(çok) 
: gəpəzə, gəpəz, kövəzə, kövəz, 
əngək, əngi boş. 
 
Danışmaq:
 gəvşəmək, qovşamaq
8
, boşatmaq, 
tökmək  
 
Danışman
: alim.
 
Danqa 
:  tonqa.
 
Danqamaq
: aylamaq, oramaq, sarιmaq, dolamaq,, 
bağlamaq, fırlamaq, fırlatmaq, döndərmək\ alnı 
danqalı: alnı bağlı.
 
Danqamaq
: səpmək, açmak, bağlamaq\ alnı danqalı: 
alnı bağlı.
 
Danqaza
: təntənə, həyəcan.
 
Danqdar
9
: ünlü, tanınmış.
 
Danqı 
: yük: ağram, ağırlıq, dartım. bağlı, bağlama
 
Danqılı 
: bağlı.
 
Danqırqamaq
14
: tanq; geng qalmaq. 
Danqısız
: dəyərsiz, önəmsiz\ danğı yok: ehtiyacı yok
 
Danqmaq
: barış, yamaq, düyün, takmaq, tikmək.
 
Danlmaq
: < qın. qınamaq ?
 (
dınamaq: qıssamaq, 
sıkmaq) 
Danmaq
: qanmaq, tanımaq.
 
Danmaq
: yadsımaq, inkar etmək, rəd etmək
 
Dannamaq
: burunlamaq, pis qarşılamaq: pis yola 
salmaq.
 
Danşıq  
: deyiş,  aytış, ayış, söz. 
 
Danιşmada:
 gəpləşiqdə, danιşιqda.
 
Dap - dakır
4:
 
l
ümbələm lüt, qup quru, otsuz - motsuz.
 
Dapa 
: dəpə: tərəp\ tamu dəpə: tamuya tərəp. 
buna dəpə: bunun tərəfinə\ yolu
 
dəpə: yola tərəf\ 
tapacak: dapacak: mə’bud.
 
Dapacak:
 tapacak, mə’bud.
 
Dar 
: çapıq, sıkıcı, uyqun olmayan\ çapıq geyim: dar 
geyim\ çapıq ev: dar ev\ çapıq yer: dar yer\ çapıq 
hava: dar hava.
 
Dar boğaz
: çətin şərait ; dönəm.
 
Dar qaçmaq: 
çətin ; zorla qurtulmaq.
 
Dar yol  
: baytak, yaya yol.
 
 
Dar 
: tünək ağacı?.
 
Darab  : < dar. çolav
8 
Dara - düdük: 
düdük.  
 
Dara dar
: güclüklə, gücünən, zor, çətin, ivədiliklə, 
ancak, uc uca, yallah: tirenə dara dar çatdıq.
 
Dara gəlmək: 
məcbur olmaq, dara qalmaq.
 
Dara(üz +)
: xuttaraş.    
 
Darab  : 
 < dar, çolav
8
gizlin, yaşırın .  
Darab
8
 
: < dar. çolav
8,
 gizlin, yaşırın.  
 
Darab
8
 
: < dar. gizli, gizlin,saklı, sinsi, kasırılğan 
3
, 
tıkıvlı
4
, qatılğan, assırınlayın, astιrtιn, astan, astırın, 
yaşırın, yaşırılğan
3,
 yaşırınli, yaşırun, yuşιrιn, 
bildirməy  bükük, oğrun, duymadan, örtülü, daldax, 
çolav
8
.
 
Daraba 
: görüm, heykəl
 
Daraca 
: darak.
 
Darak 
: açan, eşən, ayıran, dağıdan, yaran, 
tırmalayan  araç, daş yonma araçı, inşiab(qol), keçi 
yolu  qorkuluq.
 
Darak 
: quş başında olan təpəlik.
 
Darakişi
: yol - yol olan ; diş - diş olan əl işi.
 
Daraklamaq: 
dəri yumşatmaq.
 
Daraklamaq: 
taraşlamaq, təmizləmək, arassalamaq.
 
Daraksız
: daranmamış.
 
Daraq diş
: yumşaq yün, sütük, kürk\ ayaqın ayası 
 
Daraqlık
: qoza
 
Daralamaq
: bir yana ayırmaq.
 
Daralan:
 çıtık, dırnaq çəkilən.
 
Daralmaq
: süzülmək, çözülmək, yırtılmaq, 
gəvşəmək, darav – daravlamaq: araz - 
arazlanmaq. araslamaq
 
Daraltıcı
: iki borunu bir birinə bağlayan bölük.
 
Daram
9
 
: tutam\ bir taram saç.
 

 
sözün özü 
 
 
57
Darama 
: yol - yol, cızqı - cızqı.
 
Daramak:
 araştırmak, aramak, itənəkləmək, 
dırnaqlamaq, darav darav etmək\ arayıb daramak: 
araştırmak.
 
Daramaq
: < dara. tarazlamaq, təmizləmək, yatırmaq
 
Daramaq
: tırmalamaq, yırtmaq, qazmaq, yox etmək\ 
bir yeri bölükləyib aramaq ; axdarmaq, ayırdlamaq, 
nəzmə çəkmək.
 
Darana 
: rüşvət
 
Daranı  
: sılanı, arayış.
 
Daranqa
10
: təhər, tərəngə
 
Daranmamış: 
daraksız  
 
Darantı 
: töküntü
 
Daras
9
 
: yüksək, uca
 
Daras
9
 
: yüksək kəpçə, balık ; kəpənək toru 
2)
 
yuvarlak ; dərincə qaşıq, qanat kimi önə doğru 
açılma, gəmilər arkasında tumuq dumanevi
 
Daratmaq
: ucu - uca gətirmək, gücətmək, boğaza 
yığmaq\ dara dar: güclüklə, gücünən, zor, çətin, 
ivədiliklə, ancak, uc - uca, yallah: tirenə dara - dar 
çatdıq\ dar boğaz: çətin şərait ; dönəm\ dar 
qaçmaq: zorla qurtulmaq\ dar yetişmək: güclüklə 
ulaşmaq\ dara gəlmək: dara qalmaq: məcbur 
olmaq. 
 
Daray 
: incə ipək, daraz\ darayna bak bezini al.
 
Darazımaq
: darazıp durmaq, dərinin bir qatı 
yırtılmaq. zol - zol, para - para, yol - yol kəsilən. 
Darbı 
: qızqın, şiddətli.
 
Darbuka:
 dövul, naqara. 
 
Dardağın
: dağınık, darmadağın. 
 
Dardanğ
9
: kəpçə qulaq.
 
Dardarmaq
: çıkmaq, ilərləmək, dimik durmaq, 
daşmaq, dardıyış.
 
Darğa 
: sarban.
 
Darğamaq
: yoxolmaq, gözə görünməz olmaq.
 
Darğat 
: dağıt 
 
Darqaq
14
: sıkışık, məşğul. 
Darı 
: barut, ov darısı
 
Darıkmaq:
 < dar + quqmaq. qaqımaq
ka,
 drılmaq.
 
Darıq
9
 
: pərdə.
 
Darılmaq 
: qaqımaq
ka
, darıkmaq.
 
Darılmaq
: hirslənmək.
 
Darımaq
: darılmaq, çırpınmaq.
 
Darın
4
 
: çıxar, 
 
Darıtmaq
: qınamaq, başa vurmaq, uzun danışmaq
 
Darqamaq
8
: dağılmaq.
 
Darqatmaq
: sökmək.
 
Darqın 
: küskün, incimiş
 
Darma dağın:
 < dağılmış: dağranmış: doğranmış: 
darğanmış: qarğanmış. 
Darmadağın: 
dardağın, dağınık .  
 
Darmağ
: dal, qol, budak: dəmir yol darmağı: dəmir 
yol xətdi, dağ - çay - dənizin ön darmağı:....qolu\ 
darmaqlanma: dallı budaklanma, tarmaqlı: dallı.
 
Darmaqlanma
: dallı budaklanma.
 
Darmaqlı
: dallı. 
 
Darmıklı
15
: dar yer.
 
Darrov  
: hövlüqməç, aldıraşlık, aşιqιç, tez, tiz, 
şaşιlιnç, tələsik.
 
Darsık 
: 
met  
qısrat.
 
Darsıkmaq: 
darıqmaq. 
Dart  
: atqı
9,
 bəcər, çal, oyna, başar, icra.
 
Dartı     :
 armağan, hidyə 
 
Dartı 
: güvən, qızık, həvəs
 
Dartıb 
(...~...)
:  
başlıyıb, başlayarak, bəri\ böyükdən 
dartıp uşağadək: başlıyıb ; başlayarak\ birdən 
dartıb: birdən başlayıb\ ondan dartıb: ondan bəri. 
şundan tartıp könlüm dartmıyor: bundan bəri 
istəmiyorum\.... ta......dək
:
....ta....can: çəkib 
ta.....dək(can)\....dən.....dək: çiçikindən dartıp 
böyüyədək: çiçikindən böyüyədək. 
 
Dartık
9
 
: peşkeş, armağan, təqdim, ödül 
2)
 yara izi.
 
Dartılı  
: qıvrav, tavlı, tovlı, burulı. 
 
Dartılmaq: çəkilmək. 
Dartımlı:
 çəkici, sevimli
3.7
, yakımlı
3.7
.
9
, gəlişli
8
, 
görkəmli, görüklü, görməgəy
8
, cəzzab.
 
Dartıncaq
: utancaq, çəkinqən.
 
Dartınmaq
: qorkmaq. üz çevirmək.
 
Dartıp almak:
 bağındırmak
4:
 fəth etmək, boyun 
əydirmək
8
. 
 
Dartış 
: ingibaz, damar damar olmaq, damarçaldı.
 
Dartış 
: sürə: sürülən zaman: beşdən dartıp altıya 
dək.
 
Dartış 
: tərbiyət.
 
Dartışmaq
: bəsləşmək, yarışmaq, bağlaşmaq, 
çəkişmək 
 
Dartıv 
: hidyə, ödül, armağan.
 
Dartqın
  : tədirqin.
 r
ahatsız.
 
Dartqın 
: çəkici, çəkən, cazib, calib. 
 
Dartmak:
 yorumlamak, vermək.
 
Dartmak
: açmak\ eşik dart: qapını aç\ azalmaq, 
qısalmaq, gerinmək, gərgimək: su dartıldı: su 
azaldı ; çəkildi\ çərtmək, çəkmək, çalmaq, kəsmək\ 
dənğsimək
9
: ölçüb biçmək\ sunmaq, vermək: aş 
dartıldı: aş verildi\ 
 
Dartmaq:
 azalmaq, qısalmaq, gerinmək, gərgimək: 
su dartıldı: su azaldı ; çəkildi.
 
Dartmaq:
 çərtmək, çəkmək, dəngəmək
9
, çalmaq, 
kəsmək/
 
Dartmaq:
 dənğsimək
9
: ölçüb biçmək
 
Dartmaq:
 sunmaq, hidyə etmək, vermək: aş dartıldı: 
aş verildi 
 
Dartmaq:
 sürükləmək, sürmək: şundan dartıp könlüm 
dartmıyor: bundan bəri istəmiyorum. 
 
Dartmaq
: çəkmək (ağrı, dəd). ölçüb biçmək, cəlb 
etmək, istəmək, oğmaq\   
 
Dartmaq
: çəkmək, atmaq, ititmək. 
 
Dartmaq
: dəngəmək
9
, ölçüb biçmək. sallamaq. 
təhəmmül etmək.
 
Dartmaq
: saklamaq\  malın oğluna dartdı\  işlətmək: 
dəgirman dartmaq
 
Dartmaq
15
: qandırmaq, çəkmək, yönətmək, toplamaq
 
Daru 
: < darı, ot danası
 
Daruğə 
: tərxan
 
Daş bağ 
: > təsbeh
 
Daş rəngi
: bez ; boz ; açık mavi, kül rəngi.
 
Daş(+) 
: bərabərlik\ yaddaş:............
 
Daşbağa:
 kaplambağa, topsbağa, tasbağa, tısbağa.
 

 
sözün özü 
 
 
58
Daşdırmaq
: çoğdurmaq
8
, çoxatmaq
8.
 
 
Daşğın 
: dışarı. 
Daşılmaq
14
: daşmaq. 
Daşımaq
: çevirmək, sivirmək, çırmamaq\ yengini 
daşırmək, ətəyini daşırmaq
 
Daşımaq
: çəkmək
 
Daşırıv  
: saklamaq, gizləmək, bukmaq
8
, buqurmaq , 
bükpələk
4
, 
 
bükmələk, kasıv, kaçıv
 
Daşkak 
: çuğul, söz daşıyan.
 
Daşkənd
: topluluğ, yığım, qurum, mərkəz.
 
Daşqιn  
: aşkın, artık, üstün, ağdık, aşιrι.
 
Daşlama
: atmaca, həcv. 
 
Daşlamak
: bırakmak, atmaq, vurmaq\ bomba 
daşlamaq.
 
Daşlanmaq
: dalaşmaq, çalaşmaq.
 
Daşlau
10
: düşürmə, içaldıru, içketiv
10
, kurtaj
 
Daşlı yer
: kırçam
 
Daşmak:
 azmaq, böyümək, yügürmək.
 
Daşmaq:
 dardarmaq, çıkmaq, ilərləmək, dimik 
durmaq, dardıyış
 
Daşşaq
: ğuddaq
8,
 qasık daşı.
 
Daşιr - deşir
: altüst, ağdar - döndər. 
 
Daşιr 
: axdır, aşιr, ağdır.
 
Data
latin
 
: bilgi, veri.
 
Da'va 
: çaqnışıq, döyüş
 
Davam 
: durum, duruş, cıdam, saqlanış, hövsələ, 
dayav.