bolalarning xatti-xarakatlari juda o„zgaruvchan bo„ladi. Masalan: bolaning
yiglashi ham, yig„idan to„xtashi ham juda oson. Ilk bolalik davrda bolada o„z
yaqinlariga onasi, otasi, buvi-buvalari, tarbiyachisiga nisbatan muxabbat
shakllanadi. Ilk bolalik davrida bu muxabbat boshqa shaklga o„tadi. Endi bola
o„z yaqinlaridan maqtov, erkalash olishga xarakat qiladi. Ota-onalar tomonidan
bolaning xatti-xarakatlari va shaxsiy xususiyatlariga beradigan ijobiy emotsional
baxolari ularda o„ziga nisbatan o„z layoqat va imkoniyatlariga nisbatan
ishonchni shakllantiradi. U o„z ota-onasiga nihoyatda qattiq bog„langan bo„lib,
intizomli va itoatkor bo„ladi. Ana shu bog„liqlik sababli bolaning asosiy
extiyojlari qondiriladi, xavotirligi kamayadi. Onasi yonida bo„lgan bolalar
ko„proq xarakat qiladilar va atrof muxitni o„rganishga intiladilar. Bu davrda bola
o„z ismini juda yaxshi o„zlashtiradi. Bola doimo o„z ismini ximoya qiladi, uni
boshqa ism bilan chaqirishlariga norozilik bildiradi. Kattalarning bola bilan
qiladigan muomala munosabati uni o„zini aloxida shaxs sifatida anglashining
boshlanishiga imkoniyat beradi. Bu jarayon asta-sekinlik bilan amalga oshadi.
Kattalarning bola bilan qanday muomala qilishlariga qarab o„z «Men»ini anglay
boshlashi vaqtliroq yoki bir muncha kechroq yuzaga kelishi mumkin. 3 yoshli
bola o„zini o„z xoxish va extiyojlarini qondirishi mumkin bo„lgan manba deb
biladi va bu uning «Menga bering», «Ko„taring», «Men ham boraman» kabi
talablarida ko„rinadi. Uch yoshli bolalar o„zlarini o„zgalar bilan taqqoslay
boshlaydilar, buning natijasida bolalarda o„z-o„zini baxolash vujudga keladi.
SHu davrdan boshlab bolalarda mustaqil bo„lish extiyoji yuzaga keladi va bu
ularning «o„zim qilaman» qabilidagi so„zlarida nomoyon bo„ladi.
Dostları ilə paylaş: