Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийи

Hormonal  tənzim.  Steroid  hormonlar 
apoptozun  indikatorlarından  biri  hesab  olunur. 
Steroidlərə həssas reseptorları olmayan hüceyrələr aktiv 
ölümə məruz qalmırlar. Məsələn: leykoz hüceyrələrində 
bunu  müşahidə  etmək  olar.  Qlikortikoidlərin  apoptoza 
təsiri nukleazalar vasitəsi ilə DNT-nin  nükleosomarası 
fraqmentlənməsinin stimullaşmasına əsalanır. Apoptozu 
induksiya  etmək  xüsusiyyətlərinə  görə  steroidlər 
bədxassəli şişlərin müalicəsi zamanı istifadə olunur. 
Bəzi  hallarda  apoptoz,  hormonun  artığı  ilə  yox, 
çatışmazlığı  ilə  induksiya  olunur.  Belə  ki,  qanda 
testesteronun 
və 
adernokortikotrop 
hormonunun 
çatışmaması  zamanı  prostat  və  böyrəküstü  vəzinin 
qabığının  hüceyrələrinin  apoptozu  güclənir.  Prostatın 
xərçəngi 
zamanı  kastrasiya  effekti  yəqin  ki, 
androgenlərin  çatışmazlığından  yaranan  xərçəng 
hüceyrələrinin  apoptozunun  fəallaşmasına  əsaslanır. 
Digər  tərəfdən,  qadın  cinsiyyət  hormonları  və  onların 
sintetik  analoqları  həmçinin  prostat  vəzidə  apoptozu 
fəallaşdırır. 

---

 
303 
Sinir  tənzimi.  Sinir  sistemi  də  apoptozun 
tənzimlənməsində  iştirak  edir.  Müəyyən  olunub  ki, 
hüceyrələrin apoptozunu orqanın degenerasiyası yolu ilə 
induksiya etmək olar. 
Aşağıda  apoptozun  indikator  və  ingibitor 
maddələri və faktorları göstərilib. 
 
İndikatorlar 
İngibitorlar 
Şişlərin nekrozu 
faktorları 
Böyümə faktorları 
Böyümə faktorlarının 
kənarlaşdırılması 
Hüceyrəkənarı matriks 
Kalsium 
2, 3, 4, 10 interleykinləri 
Hüceyrəkənarı matrikslə 
kontaltın itirilməsi 
Androgenlər, estrogenlər 
İnterleykin-1 

- interferon  
qlikokortikoidlər 
Şiş indikatorları 
γ-interferon 
Sink  
 
Apoptoz  yüksək  və  alçaq  temperaturun,  virus 
infeksiyasının,  bakterial  toksinlərin,  rentgen  və 
ultrabənövşəyi şüalanmanın və digər fiziki, kimyəvi və 
bioloci amillərin təsirindən induksiyalana bilər.